249 - Annie Schilder, succes maar weinig geluk bij BZN (1976-1984)

 

 

Volendam, met zijn melodieuze en makkelijk aansprekende muziek, neemt sinds de jaren zestig een bijzondere plaats in bij gewone mensen. Het begon allemaal met de Cats en hun zangers Cees Veerman en Piet Veerman. Eind 1966 bereikten de Volendammers met ‘What a crazy life’ voor het eerste de top 40. Vanaf die tijd was het steeds raak. In de top tien vonden we niet veel later songs als ‘Times were when’, ‘Lea’, ‘Why’, ‘Scarlet Ribbons’ en ‘Marian’.

 

 

In het vissersdorp had je meer goede artiesten. Ik was er zelf bij betrokken. Eerst Nederlandstalig met het Duo De Koning (‘Zij draagt een ring’) en in 1968 ook met de Left Side en hun single ‘Confusion in my mind’.
   Blijkbaar was in Volendam bekend dat ik belangstelling had voor Volendamse muziek. Ik werd tenminste gebeld door iemand van een nog onbekende groep. Ze hadden niet eens een naam, hoorde ik toen ik erom vroeg. De jongens, die zich BZN (Band Zonder Naam) bleven noemen, gingen in zee met platenmaatschappij Polydor. Hun eerste singles werden voor productiemaatschappij Red Bullet geproduceerd door Ad Bouman, technicus bij Veronica. In 1969 verschenen ze in de top 40 met ‘Waiting for you’ en ‘Everyday I have to cry’.
   Al in mei 1968 verscheen er in Teenbeat een artikel over BZN. Duidelijk werd gesteld: “Volendam is hard op weg het Liverpool van Nederland te worden. De Cats waren de eersten. Daarna kwam de Left Side met een uitstekende plaat en nu hebben we dan BZN. De groep bestaat uit een loodgieter, student economie, machine-bankwerker, HTS’er en kraandrijver”.
   De redacteur van het maandblad hoorde dat ‘er aanvankelijk nog wat binnenshuis met Shadows-materiaal werd gerommeld’. Een auditie bij Bovema had niets opgeleverd. “Ze werden afgewezen omdat hun nummers niet commercieel genoeg zouden zijn”. Interessant was ook dat de leden van de groep zich uitspraken als bewonderaars van groepen als Golden Earrings, Shoes, Them (Van Morrison) en blues-vertolker John Mayall. Kennelijk hadden de leden een andere muzikale belangstelling dan bleek uit de Cats-achtige muziek die ze in de sixties brachten.
 

 

 

 
BZN kon het succes van de Cats en hun ‘palingsound’ niet evenaren. De groep besloot op een andere toer te gaan. Jan Tuyp legde in 1973 de nieuwe koers uit: “Onze muziek is een mengeling van de hard-rock van zo’n twee jaar geleden en de heavy-rock van heden. Behalve de eigen nummers spelen we ook werk van Chuck Berry en Van Morrison, maar we geven het een zo eigen interpretatie dat het bijna niet te herkennen is. Momenteel hebben we één slow nummer op ons repertoire, dat is ‘Without you’ van Harry Nilsson, voor de rest gaan we er keihard tegen aan”.
   De Volendammers vonden in de persoon van Hans Bouwens (George Baker) bovendien een producer, die vermaard was. Cees Tol: “Wij produceerden onze platen voortaan altijd een beetje zelf, maar nu doet Hans Bouwens dat en het gaat zo uitstekend. Hij heeft de laatste twee singles ‘Rolling around the band’ en ‘Sweet Silver Anny’ voor ons geschreven en ook geproduceerd”.

 

 

Jan Tuyp tilde er ogenschijnlijk niet zwaar aan dat de recente singles geen hits geworden waren. “Wij bekijken het ook van een andere kant. Voor groepen die elke keer een grote hit scoren [zoals de Cats] is het veel moeilijker om zich te handhaven, uitzonderingen daargelaten natuurlijk. Het is voor ons steeds een inspirerende bron om steeds hoger te komen, weet je. Het is dan ook een van de redenen dat we het al zo lang hebben kunnen uithouden”.
   Cees Tol vulde aan: “Wij zijn echt een groep die de zaal wil losmaken, de boel opzwepen en er een kompleet gekkenhuis van te maken. Totaal geen boodschappengroep of zoiets. Hoe gekker hoe beter”.
   Ondanks het uitblijven van de grote doorbraak hadden de leden van de groep al in 1969 besloten helemaal op de professionele toer te gaan. Dat was ongehoord in Volendam. Kees Nachtegaal, die een artikel over BZN schreef in het Veronica-blad, noteerde: “De groep heeft de beschikking over een uiterst comfortabel vervoermiddel. Deze zomer heeft men een 45-persoons Mercedes touringcar gekocht en die drastisch verbouwd. Het achtercompartiment is er uit gesloopt, daar staat de apparatuur. Voorin staan een partijtje vliegtuigstoelen gemonteerd, zodat er met de hele ploeg uiterst relaxed gereisd kan worden”
   Jan Tuyp begreep dat men een belangrijke beslissing genomen had. “De optredens zijn hoofdzaak, [maar] behalve dat we er ontzettend veel plezier in hebben moet er ook nog brood op de plank komen. Per slot van rekening zijn we beroepsmuzikanten”.
   Nachtegaal: “Voorlopig gaat BZN nog door. Ze hebben veel dingen mee: ervaring, swingende muziek, een grote dosis humor en optimisme. Eén ding hebben ze nu nog tegen: de factor geluk”.
   Diverse groepen waren de jaren daarvoor doorgebroken met het aantrekken van een zangeres. In Amerika: Jefferson Airplane met Grace Slick en Big Brother and the Holding Company met Janis Joplin. In Nederland: Shocking Blue met Mariska Veres en Earth & Fire met Jerney Kaagman. Bij Unit Gloria was Bonnie St. Claire in de plaats van Robert Long gekomen.

 

 

 

 

 

Annie Schilder is op 14 februari 1959 in Volendam geboren. Er waren heel wat kinderen in het katholieke gezin. De details gaf Annie in het boek Anny en ik, dat ze samen met Peter Smit in 2007 liet verschijnen. “We hadden het hartstikke leuk met elkaar. Vaak zongen we liedjes met het hele gezin. We leken dan net een band – met m’n zus Nel, die kon zingen als Mama Cass van de Mamas & Papas, en mijn broers, die gitaar, orgel en blokfluit speelden. Zelf speelde ik een beetje gitaar”.
   Annie was regelmatig present als BZN optrad. “In de beginjaren van de groep ging mijn moeder vaak mee. Samen met haar schoonzus, mijn tante Corrie. Dat vond ze prachtig”.
   Voorlopig zag het er niet naar uit dat Annie zich ooit in een popgroep zou manifesteren. “Met zingen had ik gewoon niks. Ik wilde dierenarts worden”. Op school ontkwam ze er echter niet aan. “We moesten voor ons rapport een cijfer halen. Dan zongen we om de beurt een liedje, staande naast onze schoolbank. Ik zong altijd hetzelfde: ‘Adam en Eva zaten op een tonnetje. Adam had een rokkie aan en Eva een japonnetje’. Het was lekker kort en dus snel klaar”.

In de zesde klas werd Annie ‘ontdekt’. “We zouden een musical instuderen ter gelegenheid van ons afscheid van de lagere school. Nadat de hoofdrollen waren verdeeld, was er nog iemand nodig om de verhaallijn te zingen. Ik verstopte me meteen onder de bank om niet aangewezen te worden. Maar een paar meisjes riepen: ‘dat kan Annie wel’. Ik kreeg een rood hoofd. Ik durfde echt niet. De halve klas bleef schreeuwen dat ik het moest doen”.
   Annie liet zich over de streep trekken. “De klas werd stil nadat ik wat had gezongen. Meester Pelk zei: ‘er is vandaag een zangeres geboren’”.  
   Als leerling op de huishoudschool stond voor Annie vast: “Ik wil zangeres worden”. Toen ze veertien was vormde ze met haar vriendin Marie het duo Nipouts. Ze speelden gitaar en zongen erbij. Voor vijf gulden traden ze op tijdens bruiloften en partijen. “Toen ik zestien was kreeg mijn zus Alie verkering met Larry Buijs, een broer van Jan en Jaap Buijs. Hun bedrijf, Volendam Music, managede een heleboel bandjes uit ons dorp. Larry wilde me op weg helpen met mijn zangcarrière. Door hem kon ik bij platenmaatschappij Negram demo’s maken, met liedjes in de stijl van Melanie”. Bijna werd ze de opvolgster van Lida Bond, die in de groep van George Baker zat (met ‘Una Paloma Blanca’).

 

 

 

 

Annie kwam dus niet terecht bij George Baker, die door Jaap Buijs zakelijk begeleid werd. Er gebeurde iets anders: “Op een avond zat ik in de Passagebar, waar BZN-drummer Jack Veerman achter de tap stond. Hij vroeg me: ‘Zeg Annie, zou jij niet eens bij ons auditie willen doen?’
   Natuurlijk zei ik ja, want ik had BZN eerder zien optreden met Marietje Kwakman (Maribelle). Ik kreeg daarbij het gevoel dat ik zoiets ook wel zou willen. Maar ik had niet verwacht dat ik door BZN gevraagd zou worden nadat Maribelle al na drie maanden weer wegging bij de band.
   Ik deed auditie met liedjes uit ‘Jesus Christ Superstar’. Last van zenuwen had ik niet en het zat meteen goed. In april 1976 kwam ik bij BZN als opvolgster van Maribelle”.
 
Bij het schrijven van het boek kon Annie zich haar eerste optreden bij BZN nog goed herinneren. “In juni had ik mijn eerste optreden. Het was in Landsmeer, tijdens de Luilaknacht. Om goed voor de dag te komen had ik mijn gebit laten restaureren, allemaal kronen erin. Vooraf was ik niet eens nerveus. Ik beleefde alles in een roes. Het was alsof het niet echt tot me doordrong wat er met me gebeurde. Het concert was in een tent. Ik had de hele tijd het gevoel dat ik gewoon een avondje uitging. Pas toen ik het podium zag, dacht ik: daar sta je dus straks. Het ging gelukkig goed. Daarna ’s morgens vroeg thuis. Mijn moeder stond klaar met bietjes en gebakken vis. Dat kwam mooi uit, want ik verging van de honger”.
 

 

 

 
Haar komst was een noodgreep. “De carrière van BZN zat in het slop. Veel werk was er niet, maar een paar optredens per maand. Nieuwe platensuccessen bleven uit en ze dachten zelfs aan stoppen. Ze wilden zichzelf nog één kans geven, met een zangeres erbij. Thomas Tol had de muziek geschreven voor ‘Mon Amour’ en zanger Jan Keizer de tekst. Ook bij Negram wilden platenbaas Cor Aaftink en producer Roy Beltman het nog één keer proberen. Maribelle had de demo’s ingezongen. Ik deed later de officiële plaatopnamen”.
   Met ‘Mon Amour’ veranderde alles bij BZN. Annie: “In augustus 1976 stond de single na één week op de tiende plaats in de hitparade en een week later al op nummer één. Ik vond het allemaal even leuk. Ik was niet eens trots op mezelf. Ik was toch gewoon een zangeres die haar werk deed.
   Met de optredens ging het natuurlijk ook als een speer. Opeens waren het er een stuk of twintig per maand. Het was gewoon absurd. Toen manager Dick de Boer mijn loonzak kwam brengen, was die naar mijn gevoel niet te tillen, zoveel geld was het. Ik wist niet wat ik ermee moest doen. Ik gaf mijn moeder achthonderd gulden en kocht een auto voor mezelf, een Lelijke Eend, voor zeshonderd gulden. Ik was nog geen achttien jaar en had dus geen rijbewijs. Rijden kon ik wel. Dat had ik geleerd van een BZN-chauffeur, die een opleiding tot rij-instructeur deed”.
   Ook Cor Aaftink reed in zijn begintijd bij Negram in een Lelijke Eend. Het bedrijf betaalde hem een dubbeltje per zakelijke kilometer, vertelde hij me eens [HK]. “Ik kom er precies mee uit”.

 

 

 

In het Algemeen Dagblad vatte Tom Olde Monnikhof eind 1977 nog eens samen wat er in korte tijd gebeurd was. “Sinds ‘Mon Amour’, de nummer één hit van vorig jaar, zit BZN tot over de oren in het werk. Begonnen als een echte beatband, die keiharde rock muziek speelde, veranderde BZN twee jaar geleden zijn koers. De groep ging gemakkelijk in het gehoor liggende, melodieuze werkjes spelen, iets waar de Volendamse Cats het patent op hadden, maar die timmeren niet meer zo aan de weg.
   ‘Het leek ons een goed idee om ook een meisje in de groep te hebben en daarvoor plukten we Annie Schilder uit een viswinkel weg en lieten haar bij ons zingen’. Het 18-jarige meisje heeft nog steeds een beetje moeilijk tussen al die ginnegappende heren. Zanger Jan Keizer (27): ‘Annie is nog wel een beetje verlegen, maar ze zingt als een tierelier. Alleen moet ze af en toe wel eens lachen als ik haar met een quasi-verliefde blik toezing. Daar wordt ze nerveus van, maar dat kun je niet aan haar stem horen. Ze beeft dan wel als een rietje’”.
 

 

 

 
Annie moest nog wennen aan het succes. “Ik had een keer een grote zak drop gekocht en die in het dashboardkastje van de auto laten liggen. Het was een warme dag. Het spul smolt volledig, waardoor er lange slierten drop onder het kastje hingen. Ik vond het zo vies dat ik de auto niet eens wilde schoonmaken. Ik heb hem meteen verkocht, met de dropslierten er nog in”.
   Het hectische leven met BZN had nóg een keerzijde. “Ik werd dikker. Toen ik bij de groep kwam schreven de bladen al over ‘het mollige visverkoopstertje’. Dat viel wel mee, zo dik was ik nou ook weer niet. Echt dikker werd ik pas tijdens mijn jaren bij BZN. Als we naar concerten gingen, was het bij elke benzinestop raak. We kochten daar altijd wat te eten en anders hielden we halt bij een snackbar. Onderweg bakten we af en toe zelfs poffertjes in de band-bus. En natuurlijk was er altijd wel wat te eten in de zaal waar we moesten optreden.
   Mijn vader zei op een gegeven moment: ‘Annie, je begint op die Amsterdamse zangeres Tante Leen te lijken’”.
   De zangeres begreep na een paar jaar dat ze nodig moest afvallen. Ze nam voortaan een lunchtrommeltje mee en ging sporten.
 
Annie had een vriendje, Joep Steur. Als het aan hem had gelegen was ze niet bij BZN gaan zingen. “[Joep] was erbij in de Passagebar op de avond dat ik door Jack Veerman als zangeres gevraagd werd. Hij vond dat ik het niet moest doen. Daar was ik het niet mee eens”.
   Met het geld dat ze nu bij BZN verdiende huurde Annie een gemeubileerd huis in Edam. “We gingen samenwonen. Ik was nu eenmaal avontuurlijk. Ik ondernam spontaan van alles en zag dan later wel wat de gevolgen waren. Van dat samenwonen had ik direct spijt. Ik was er op die leeftijd nog helemaal niet aan toe. Ik werd gek daar in Edam”.
   Annie miste haar moeder. “Die zorgde voor me, maakte eten als ik na optredens thuis kwam”.
   Zo snel als ze haar auto weer verkocht, vertrok Annie ook weer uit Edam. “Het heeft maar twee of drie maanden geduurd. Toen heb ik mijn spullen gepakt en ben terug gegaan naar mijn ouders. Dat lag aan mezelf. Ik raakte helemaal in verwarring, belandde in een mallemolen van gevoelens. Het was alsof mijn hersenpan werd omgedraaid. Op dat moment heb ik mijn leven uit handen gegeven en bij Joep neergelegd. ‘Ik weet het niet meer. Los jij het maar voor me op’. Mijn ‘schoonouders’ kwamen de situatie met mijn ouders bespreken, want aan mij hadden ze niets. Ik wist het niet meer. Ik was mezelf kwijt. Niets interesseerde me meer”.
   Naar buiten toe draaide BZN fantastisch. De ene hit volgde de andere op. Na ‘Mon Amour’ kwamen ‘Don’t say goodbye’, ‘Sevilla’, ‘The Clown’, ‘Lady McCorey’, Felicidad’, ‘Marching on’, ‘Pearlydumm’ (nummer één in 1980), ‘Rockin’ the trolls’, ‘Chanson d’amour’, ‘The old calahan’, enzovoort. De door Roy Beltman zorgvuldig geproduceerde albums waren eveneens bestsellers.

 

t

 

Annie Schilder beleefde het allemaal anders. Genieten was er naar eigen zeggen nauwelijks bij. “Mijn optredens met BZN gingen gewoon door, twintig keer per maand. Net doen alsof er niets aan de hand was. De band speelt en Annie zingt. Ik vertelde aan niemand in de groep wat er in mijn privé-leven aan de hand was.
   Natuurlijk begon mijn lichaam te protesteren tegen al die spanningen. Dat uitte zich in enorme huilbuien en een soort podiumvrees, een bepaalde benauwdheid als ik moest zingen. Daarnaast kreeg ik netelroos: enorme jeuk en uitslag. De huisarts gaf me medicijnen. Ik moest twee pillen slikken voordat ik de bühne op ging”.
 

 

 

Annie was nog maar nauwelijks volwassen toen ze met Steur in het huwelijk trad. “Het was in Volendam vrij normaal dat je voor je twintigste ging samenwonen of trouwen. Ik moest dat ook gewoon vinden. Niemand zei: ‘Kind, daar ben je nog niet aan toe, blijf bij je ouders’. Mijn vader zei het wel, maar het drong niet tot me door.
   Dus kocht ik een huis voor ons. [Joep] had daar geen geld voor. Hij werkte voor zijn vader, had daar een baantje dat niks voor hem was. Een viskraam, dat leek hem beter. Die heb ik toen voor hem geregeld en daarmee stond hij op kermissen en markten. Dat groeide al gauw uit tot een bedrijf met elf viskramen in het oosten van het land”.
   Een jong meisje dat met een popgroep het land door trok. Een jongeman die overal viskramen exploiteerde. Was dat wel een basis voor een blijvende relatie? Aan inkomsten ontbrak het in elk geval niet. “Bakken met geld kwamen er binnen, van BZN en van de vis. Het kon niet op. Soms wel vuilniszakken vol. Dan moest je voor de bank de biljetten keurig sorteren”. Maar: “We zagen elkaar weinig en correspondeerden via briefjes met elkaar. We waren altijd onderweg – hij met de vis en ik met BZN”.
 
Annie was achttien toen ze trouwde op 1 december 1977. “Weer zo’n spontane actie waar niet echt over was nagedacht. We zeiden gewoon: ‘we gaan trouwen’”.
   De ouders van Joep en Annie wilden dat ze op huwelijksvoorwaarden in het huwelijk zouden treden. Daarom moesten ze die dag eerst nog naar de notaris. Van een feest was geen sprake. “We hebben het gewoon in de kroeg gevierd”.
 

 

 

Van het huwelijk kwam niet veel terecht liet Annie in haar boek vastleggen. Toch kwam er een kind. “Met familie en vrienden stonden we in de zomer van 1981 op een camping. [Joep] kwam langs. Ik weet niet meer of ik bewust of per ongeluk zwanger werd”.
   Annie realiseerde zich nauwelijks wat de consequenties waren. “Net als altijd trad ik heel veel met BZN op. Ik bleef zingen tot een maand voor de bevalling. Mijn vriendin Tiny vroeg of ik alles voor de baby al had klaarliggen. Ik had helemaal niets geregeld. Geen tijd. Ik was er niet echt mee bezig. Mijn vriendin ging toen maar babyspullen kopen met mij. Zij heeft er voor gezorgd dat alles in orde kwam”.
   Op 1 mei 1982 werd dochter Anja in Purmerend geboren. Makkelijk ging het niet. Annie, 23 jaar, bleek zwangerschapsvergiftiging te hebben. “Het was [bovendien] een tangverlossing, zo vertelden ze mij. Na de bevalling zei de gynecoloog: ‘Geef Annie maar een lekker sigaretje’. Dat leek me wel wat, want ik rookte als een ketter. Maar die sigaret viel helemaal verkeerd. Bovendien moest ik nog lang zoutloos blijven”.
 

 

 

 

 

 
Voor BZN was 1 mei 1982 een belangrijke datum. Op die dag verscheen de nieuwe single ‘Blue eyes’. Met dat nummer moest de basis gelegd worden voor ‘Pictures of Moments’, het jaarlijkse album dat een paar maanden later zou gaan verschijnen. De geboorte van Anja was dan ook niet zonder betekenis.
   Voor Annie Schilder, het stralende middelpunt, was het overweldigend. “De hele pers kwam langs. Wat een chaos! Binnen een paar dagen ging het helemaal de verkeerde kant op met me. [Vijf dagen na de bevalling] begon ik ineens te huilen en ik kon er niet mee stoppen. Ik zat er helemaal doorheen en was totaal de weg kwijt. Ik wist niet meer of het avond of ochtend was”.
   De zangeres moest terug naar het ziekenhuis. “Dat gebeurde in alle stilte. Via de achteringang naar een apart kamertje voor mij en mijn kindje. Met een briefje op de deur dat bezoek zich eerst moest melden”.
   Voor BZN waren er andere prioriteiten. “In die week was er een optreden gepland in het tv-programma ‘Wie-kent-kwis’ naar aanleiding van de nieuwe single. Daar ben ik, heel stom, ondanks alles toch heen gegaan. Mijn moeder was er ook bij. Ze was bang dat het niet goed zou gaan. ‘Blue Eyes’ heb ik nog wel gezongen. Na ons optreden [playback] vroeg Fred Oster hoe het met mijn dochtertje was en ik barstte ter plekke in tranen uit”.
   Op YouTube is te zien dat Oster haar met een boeket bloemen feliciteerde. Avro’s Toppop zond het optreden opnieuw uit toen ‘Blue Eyes’ snel naar de top van de hitlijsten klom. Blijkbaar kon Annie het niet opbrengen om opnieuw naar Hilversum te reizen. Op het ziekenhuis waren ze daar helemaal mee eens. “Nu is het over, zei de gynaecoloog. Annie is ziek. De deur gaat dicht”.
  
Annie was er een tijd in geslaagd om zich te onttrekken aan de ‘roddelpers’. “Ik werd goed afgeschermd door de jongens van de band en manager Dick de Boer”. Maar dat was niet eeuwig vol te houden. “De bladen stonden ondertussen vol met verhalen over mij”.
   Terwijl ‘Blue Eyes’ een grote hit voor BZN aan het worden was bleek dat de jonge moeder het niet meer aan kon. “Ik had veel gesprekken met gynaecoloog Prins, die vond dat ik een psychiater nodig had. En zo gebeurde het ook. Ik had dokter de Jong echter weinig te vertellen. Elke dag verscheen hij aan mijn bed. Ik zei zo goed als niets tegen hem.
   Er was maar één verklaring. Ik had een postnatale depressie. Op een gegeven moment was ik zo erg afgevallen dat ik nog maar 46 kilo woog. Ik dacht dat ik dood zou gaan”. Maar naar eigen zeggen kwam Annie er overheen. “Ik moest nog zoveel doen en had net een kindje gekregen. Na drie weken ziekenhuis wilde ik weg, terug naar mijn eigen huis. Dan zou het wel goed komen. Maar zo werkte het niet”.
   In Volendam werd de populaire zangeres ‘knettergek’. In paniek belde ze huisarts en psychiater. “Zo belandde ik in ziekenhuis De Heel in Zaandam om me daar in de psychiatrische afdeling te laten opnemen. Niemand mocht op bezoek komen. Anja ging met me mee, maar ze lag niet bij mij op de kamer. Na twee dagen wilde ik al weer weg. Er volgden gesprekken met dokters en psychiaters. Na drie dagen was ik weer thuis”.
  

 

 

In haar memoires liet Annie Schilder zich er niet over uit wat de gevolgen waren voor de overal geboekte popgroep, waarvan zij sinds 1976 het gezicht was. Zonder optredens waren er weinig inkomsten voor haar en voor de jongens met hun gezinnen.
   Annie omschreef het als volgt: “Ook al ging het slecht met me, toch trad ik op met de band. Makkelijk was dat niet. Tijdens een concert kreeg ik een black-out. Ik was bezig met ‘A love like yours’ [van Ike & Tina Turner] en wist ineens niet meer wat ik stond te zingen. Bij een optreden in Lemele leek het alsof de mensen in het publiek plotseling allemaal een masker op hadden. Dat soort hallucinaties was voor mij aanleiding om voortaan [net als Sandie Shaw] op blote voeten te gaan zingen. Dan voelde ik me meer ‘geaard’. Door die blote voeten verdwenen de hallucinaties”.
   Annie herinnerde zich dat het geen nieuw probleem was. “In de kersttijd waren we met BZN in Duitsland. Ik liep door een straatje en zag overal kerstbomen om me heen. Ik kreeg vreselijke heimwee. Ik voelde me alleen en verlaten. Ik verlangde naar mijn ouders, naar huis, om gekoesterd te worden. Je zit in een beroemde band, je bent een bekende zangeres en toch voel je je dan zo eenzaam”.

 

 

De hits op single, elpee en musicassette gingen door alsof er niets aan de hand was. ‘Blue Eyes’, ‘Twilight’ en ‘Just an illusion’ kwamen in de allerhoogste regionen van de top 40 terecht.
   Annie hield er, schreef ze, ‘verwarde gevoelens’ aan over. “Ik kon het niet langer combineren: een slecht huwelijk, een kindje, optreden met de groep en een postnatale depressie”.
   Een nieuwe hit, ‘Just an illusion’, die eerst tot alarmschijf werd uitgeroepen en in het voorjaar van 1983 een derde plaats in de top 40 haalde, was bepalend. “Ik zag mezelf op de televisie met ‘Just an illusion’. De tekst gaat over de uiterlijke schijn van het artiest zijn en beroemd zijn’. Ik dacht bij mezelf: ze moesten eens weten dat mijn leven precies zo’n illusie is”.
   Vooral de band met haar kindje speelde parten. Als ze met de groep in de weer was, bracht ze Anja onder bij anderen, vooral bij haar zus Aaf. “Ik was er een keer bij dat Anja – ze begon net te praten – ‘mama’ zei tegen Aaf”.
   Voor Annie was het genoeg. “Ik liet doorschemeren dat ik wilde stoppen als zangeres bij BZN. Het werd er niet gezelliger op”. Een voorstel om minder te gaan optreden viel bij de bandleden niet in goede aarde. “De jongens hadden allemaal een gezin waar ze voor moesten zorgen”. Ondanks gesprekken met de andere leden van BZN stond het vertrek voor haar vast. “Ik zou eindelijk lekker mijn kindje kunnen vasthouden met een normaal gevoel. Dat had ik niet meer”.
 
De jongens van BZN begrepen dat het voortbestaan van de groep op het spel stond. Na Annie, werd besloten, moest er een nieuwe zangeres komen. Ze trokken Carola Smit tijdig als opvolgster aan. “Carola is bij mij thuis geweest. Ik heb haar het hele verhaal over het leven met de band verteld. Mijn laatste optreden met BZN was op 25 maart 1984 in De Vereeniging in Nijmegen. Het was een emotionele gebeurtenis. De tranen van de hele band moeten daar nog op het podium liggen. Het was hartverscheurend, maar ook heel mooi”.
   BZN had de overgang van Annie naar de nieuwe zangeres goed georganiseerd. “Carola, de band en ik zouden nog een ontmoeting met de pers hebben in Hotel Spaander [Volendam]. Mijn vertrek, haar entree”. Helemaal soepel ging het niet. “Die ochtend werd ik wakker, liep de trap af en zakte beneden door mijn benen. Mijn buurman belde de huisarts en Dick de Boer. Met spuiten werd ik opgelapt. Een visagiste maakte me een beetje toonbaar. Ik heb het doorstaan, de interviews, de foto’s, noem maar op. En toen was het over”.
 

 

 

 

BZN presenteerde Carola Smit in een tv-programma van Ted de Braak bij de NCRV. Annie Schilder: “In een telegram had ik de band veel succes gewenst. Ik was zo bezorgd dat ik tijdens de uitzending met Anja in de kinderwagen naar de kerk ben gewandeld. Daar ben ik bij de heilige Antonius gaan staan, heb een kaars aangestoken en gebeden dat alles in godsnaam goed zou verlopen”.
   Annie bad ook voor haar eigen toekomst. “Ik had namelijk beloofd terug te komen bij BZN als het met Carola niet zou lukken. Maar dat had ik nooit gekund, want ik wist dat ik nooit meer als zangeres van BZN zou kunnen optreden. Op dat moment wilde ik helemaal nooit meer zingen”.
 

 

 

In de tv-uitzending (22 maart 1984) verklaarde Ted de Braak: “BZN heeft een geheel eigen geluid, sound, karakter dat u uit duizenden herkent. Ze hebben afscheid genomen van hun zangeres, waarmee ze jaren platen maakten en succes oogstten. Deze zangeres heeft namelijk gekozen om voor haar kindje te zorgen. Zij kan dus vanaf nu het mooiste beroep uitoefenen dat er bestaat, het beroep van moeder. Ze wil bij haar kindje blijven. Annie Schilder heeft BZN verlaten. Daarvoor in de plaats is gekomen een nieuwe zangeres. Dat straalt ervan af. Ze zingt fantastisch. Er is hard gewerkt, hard gererepeteerd. U zult het geluid onmiddellijk weer herkennen als dat van BZN.
   Wij wensen Carola, die de nieuwe zangeres is, heel veel sterkte – want ze zit natuurlijk toch een beetje met een erfenis. Dat zelfde succes wordt haar toegewenst door Annie Schilder, die ongetwijfeld nu zit te kijken. Dit is het eerste optreden van BZN met de nieuwe zangeres. Dames en heren, uw welkomstapplaus voor BZN en Carola!”
   Jan Keizer, die eerder duetten met Annie Schilder zong, zette de nieuwe BZN-single ‘If I say the words’ (playback) in. Bij de eerste klanken van Carola hoorde je het publiek luid applaudiseren.
   In plaats van naar het programma van Ted de Braak te kijken was Annie dus naar de kerk gegaan. “De tv-uitzending had ik opgenomen. Later zag ik hoe het publiek op Carola reageerde en ik wist dat het goed was. Het kaarsje had geholpen. Ik voelde me bevrijd van een juk. Het is voor Anja en mij een heel goede beslissing geweest”.

Annie begreep, schreef ze, waarom het allemaal zo gegaan was. "Waarschijnlijk ben ik een 'goed' voorbeeld geweest voor andere artiesten die ook veel te snel met succes te maken kregen. Maar dan een voorbeeld in de zin van hoe het niet moet".
 
Harry Knipschild
27 januari 2016

Clips

* BZN, Sweet Silver Anny 
* Ike & Tina Turner, A love like yours, 1973
* Ferry Maat introduceert Annie Schilder bij BZN met 'Mon Amour', 1976
* Fred Oster presenteert BZN met 'Blue Eyes', AVRO, mei 1982
* BZN, Just an illusion, 1983
* Ted de Braak introduceert Carola Smit bij BZN met 'If I say the words', 1984
 
Literatuur
 
‘Alweer uit Volendam: BZN’, Teenbeat, mei 1968
‘BZN elf jaar’, Muziek Parade, oktober 1977
Tom Olde Monnikhof, ‘BZN is druk bezig’, Algemeen Dagblad, 13 december 1977
‘En BZN gaat nooit vereloren’, Veronica, 25 oktober 1980
‘BZN. Je bent af en toe timmerman’, Muziek Parade, december 1981
‘Afscheid van Annie Schilder’, Veronica, 17 maart 1984
Peter Koelewijn, ‘Roy Beltman, 8 juni 1946 – 30 juli 2005’, Palm-blad, najaar 2005
Annie Schilder, Peter C.J. Smit, Anny en ik, Amsterdam 2007
‘Hereniging Jan [Keizer] en Anny’, Telegraaf, 15 december 2009