512 - De bijbel van de Beatles in 1965

  

In augustus 1963 zette Johnny Dean vanuit Londen een maandblad op dat helemaal gewijd was aan de Beatles. In die dagen was de Liverpoolse groep met ‘From Me To You’ weer eens in de Britse hitlijsten geklasseerd. Eerdere hits waren ‘Love Me Do’ en ‘Please Please Me’. Het buitenland lag nog helemaal open.

    Grote successen waren er in Engeland op dat moment voor Frank Ifield (‘Confessin’’), Elvis Presley (‘Devil in Disguise’), Searchers (‘Sweets for my Sweet’) en Shadows (‘Atlantis’).

 

In het eerste nummer van ‘Beatles Monthly Book’ (28 pagina’s) schreef Johnny: “The Beatles are wonderful performers and personalities. I think they’re just about the greatest thing that ever happened to British pop music”.

    Dean beloofde niet alleen maandelijks exclusieve foto’s van het viertal af te drukken, maar ook op een andere manier van zich te laten horen – door samen te werken met de officiële Beatles fanclub, eveneens gevestigd in Londen (Anne Collingham, Monmouth Street 13). In elk nummer zou één Beatles-song centraal staan (te beginnen met ‘Please Please Me’). Behalve nieuwtjes over de groep zouden ook brieven van Beatles-fans worden opgenomen.

    In het eerste nummer werd een bijdrage afgedrukt van Christine Kettle, gericht aan George Harrison: “I was pleased to hear that you were on [radio programma] ‘Saturday Club’ today. Suddenly I heard you singing ‘Roll over Beethoven’. I rushed to turn the wireless up, tripped, lost my shoe and broke my toe-nail. Now I can hardly walk as my foot is hurting so bad”.

 

 

Liedjes

 

In het tweede nummer, september 1963, vestigde Frederick James er de aandacht op dat twee van de Beatles ook actief waren in het schrijven van liedjes.

    “Over the last four years John and Paul have written more than a hundred songs. Within the last twelve months twenty-three recordings of their compositions have been issued – including those used on each and every single-play side out by the Beatles to date.

    Billy J. Kramer with the Dakotas scuttled up the best sellers with Lennon-McCartney compositions. ‘Do you want to know a secret’ and ‘I’ll be on my way’. And a second pair – ‘Bad to me’ and ‘I Call your Name’ – made up the most recent Kramer single.  Kenny Lynch cut ‘Misery’. The Kestrels made a mighty exciting version of ‘There’s a Place’. Tommy Quickly was launched at the end of July via ‘Tip of my Tongue’. Duffy Power recorded ‘I Saw her standing there’ and American visitor Del Shannon was so impressed by the song-writing of John and Paul that he went home to cover ‘From Me to You’ for the American market. 

    The latest Liverpool group, The Fourmost, have put a Beatle-scribed number, ‘Hello Little Girl’ on the top deck of their first release”.

 

Volgens John Lennon, in 1962 getrouwd met Cynthia Powell, waren teksten belangrijk. “Lyrics are very important because there are hundreds of good and bad ways of saying ‘I Love You’ in song. Romance is always the main subject of our lyrics but we don’t go for those dreary lines about boys wandering around in tears because some bird has left them. Life’s much too hard and fast to dwell on unrequited affection when they’re still at the love-’em-and-leave-’em stage.

    There’s no reason why a pop song should distort every fact for the sake of fantasy. It should reflect normal happening in every day language”.

 

Paul McCartney voegde er aan toe: “There’s never any idea of selling off our second-rate stuff to other artists”. Hij uitte zich genuanceerd. “We write bad songs like everyone else but they never see the light of day outside our own circle”. 

    Maar: “Of the better songs we select those which are suited to the group’s style for Beatles records and pass over others to people who can put them across most effectively”.

 

Frederick begreep in 1963 waarom ze al die liedjes schreven. Je wist maar nooit hoe lang hun populariteit zou duren. “If at some future date – possibly 2014 or 2016 – The Beatles ceased to be popular with the disc-purchasing public they’d be quite content to fall back upon a variety of other occupations”. Na een actief leven als popmuzikanten konden Paul en John misschien nog hun boterham beleggen door songs voor anderen te schrijven.

    George en Ringo zouden dan werk moeten zoeken buiten de showbusiness, dacht hij. Dat George Harrison ook ambities had met het schrijven van songs, was niet aan de orde.

 

Dick James en Northern Songs

 

Dat het componeren voor flinke inkomsten zorgde, begon begin 1965 te dagen. Het Amerikaanse vakblad Billboard plaatste op 16 januari een artikel met als kop: ‘Songwriters John & Paul earned $4 million’.

  Als componisten hadden John Lennon en Paul McCartney in 1964 ongeveer vier miljoen dollar verdiend. Dat bericht was de wereld ingestuurd door hun muziekuitgever Dick James (1920-1986). “Thirty of their compositions were published in 1964, of which they recorded 22 themselves”.

  De uitgever had het maar druk. Hij had zelfs extra personeel moeten aannemen. “James has added to his fast growing organization the talents of Dennis Berger who quit his job as assistant to Philips recording manager Johnny Franz at the end of 1964”.

 

In een eerder artikel heb ik geschreven dat James erin geslaagd was samen met John en Paul een aparte muziekuitgeverij op te zetten – Northern Songs. Dat gebeurde op 22 februari 1963. Dick werd zelf voor 51 procent eigenaar van de nieuwe uitgeverij. Het andere deel werd gelijkelijk verdeeld door manager Brian Epstein enerzijds en de twee liedjesschrijvers anderzijds. Voortaan zouden alle nieuwe songs in dat fonds komen. Lennon & McCartney hadden derhalve ieder een aandeel van 12,5% in ‘hun’ uitgeverij. Zo ging dat in die tijd.
   Bij Dick James kon de vreugde waarschijnlijk niet op. In een boek over dat onderwerp schreef Brian Southall: “It was a deal that, within 18 months, would make James wealthy beyond his wildest dreams”.

 

Peter Jones op bezoek bij Dick James

 

In het vroege voorjaar van 1965 stuurde het Beatles maandblad iemand op pad om eens bij Dick James te gaan kijken hoe het er bij de muziekuitgever toeging. Het verslag van Peter Jones werd in april afgedrukt.

  James was goed gehuisvest, constateerde Peter. “He sits in an office one floor above London’s New Oxford Street. A luxurious, yet comfortable, office. Leather-covered armchairs for the visitors”.

  Blijkbaar werd Peter goed ontvangen. Hij omschreef de uitgever als ‘a jovial man, fast with a joke’. Een jeugdige indruk maakte hij niet. “He wears heavy-rimmed glasses – is sparse of hair”.

 

Dick James (geboren als Reginald Vapnick), 44 jaar en van Pools-joodse afkomst, was al lang werkzaam in de muziek business. Jones wist ervan toen hij het artikel schreef. “He went into the music publishing straight from singing. He’s the ‘Robin Hood’ man of course”. In 1956 had Dick als zanger in de Britse hitlijsten gestaan met ‘Robin Hood’, een jaar later met ‘Garden of Eden’.

  Toen het minder goed ging met zijn loopbaan als uitvoerend artiest, was Dick naar ander werk gaan zoeken. “He worked with publisher Sidney Bron, then formed Dick James Music”. George Martin, producer van de Beatles, en Dick James waren goede bekenden. Ze hadden al eerder zaken met elkaar gedaan.

 

George Martin en Dick James

 

De bijbel van Dick James

 

Volgens Peter Jones beschikte James over een soort bijbel. In dat ‘heilige’ boek werd nauwkeurig bijgehouden welke liedjes van John Lennon en Paul McCartney door anderen op de plaat waren gezet. Het aantal vastgelegde uitvoeringen bedroeg op dat moment 1.920 stuks.

  Jones: “Fact and figures torrent out of Dick, his hands expressively underlining points made in conversation. He refers to his ‘bible’, a book which shows facts about each Beatle song and its progress throughout the world. He says: ‘Our latest survey showed 1,920 different money-making units of a Beatle song in the world’.

  Geen wonder dat hij extra personeel had aangetrokken om dat allemaal precies op te tekenen.

 

Dick James legde zijn bezoeker uit wat er aan de hand was. “Take a Beatle song like ‘Hard Day’s Night’. Its release in Britain on record is one money-making unit. Its release in America is another. It then earns dollars, pesetas, drachmas, francs – each count separately”. Overal had je andere valuta.

  De uitgever had niet alleen te maken met de uitvoeringen door de groep. Wat zijn inkomsten betreft maakte het niet uit of de liedjes door anderen gezongen of gespeeld werden. “Of course, this huge total includes also Beatles songs written for other artists, like Billy J. Kramer, Cilla Black, The Stones, Peter and Gordon. It’s a fantastic network of facts and figures”.

  Het duurde een tijdje vóór de juiste cijfers binnen waren. Ondanks alle inspanningen liep de uitgever steeds achter de feiten aan. Dick legde het netjes uit: “The actual details are sometimes slow coming in. There’ve been many different releases in the States, for instance, that we haven’t heard about. So if I tell you there have been about 50 versions of ‘All My Loving’ – well, the new total could already be about 55”.

 

Een blik in de bijbel

 

Peter mocht een kijkje nemen in de bijbel. “We look through Dick’s ‘bible’, together. Each song penned by Messrs Lennon and McCartney are listed, together with the actual number of different versions. There are 56 songs altogether at the time of our chat... it’s certainly gone up already. Twelve of those titles have been for artists other than the Beatles.

  Let’s browse. ‘All I Got To Do’ has three different versions. ‘Anytime At All’ two. ‘Bad To Me’, the Billy J. Kramer hit – 22 versions, excluding recent ones in Japan. ‘Can’t Buy Me Love’ – 39, including ones by the Supremes, Brenda Lee, Henry Mancini, Ella Fitzgerald. ‘Do You Wanna Know A Secret’ – 22. ‘From Me To You’, 28 for sure – Dick thinks it’s actually nearer 40. ‘Hard Day’s Night’ is 44, including one by the Supremes, Al Caiola, Quincy Jones, Keely Smith, Ray Anthony.

  As we look on through, a long run of numbers – all of them with at least three versions available. Many of them have nine or ten. Each version, of course, earns substantial sums of money for Northern Songs... and the Beatles”.

 

Chinese en Japanse versies

 

De liedjes van Lennon & McCartney werden niet alleen in het vrije Westen gezongen, kon Dick James berichten. “We get to hear all these different records of Beatles sings. Some are fantastic. There’s a version of ‘I wanna be your man’ out in Japan – sung in Japanese. It sounds very funny. And there’s a Chinese group who recorded ‘Please Please Me’ in Hong Kong and tried to do it in English. Well, it was fine - except they couldn’t sound the ‘L’s. So it came out ‘Prease Prease Me’”.

 

Een speciale vermelding had ‘I want To Hold Your Hand’. Daarvan waren, voor zover bekend, al bijna zestig covers verschenen. 

  Peter Jones: “We go back to the ‘bible’ and find there are 57 different world versions of ‘Wanna hold your hand’. The biggest so far. The list of artists is tremendous. Freddy Cannon, Nelson Riddle, the Boston Pops, Frankie Carle, Frankie Alamo [‘Je veux prendre ta main’]”.

 

Er kwam haast geen einde aan de lijst, die al bijna tot tweeduizend stuks was opgelopen.

  Peter Jones: “‘Little Child’, the one featured by Ringo in the first film’ – there are six different discs on that. ‘Nobody I know’ was a hit for Peter and Gordon and among the eight other versions was a big one in France for Petula Clark.

  Seventeen vesions of ‘This Boy’, ‘World Without Love’, which boosted Peter and Gordon to fame has 24  - including Honor Blackman, Keely Smith, Del Shannon, the Supremes”.

 

Je kon bij wijze van spreken geen Beatle-song ontdekken die niet door anderen op de plaat gezet was. Dick James: “Beatles ‘b’ sides do very well indeed”. Als voorbeeld noemde hij ‘She’s a woman’ – “Merely a ‘b’ side by the Beatles – on the back of ‘I feel fine’, but there are at least five top-side  versions of it”. 

 

Voorlopige lijst

 

Terwijl al die getallen uit de bijbel gehaald konden worden, waarschuwde Dick James opnieuw dat het slechts een voorlopige lijst was. Waarschijnlijk moest je er nog een kwart bij optellen. “Dick James warns: ‘Don’t forget to stress that the list can’t be bang up to date. At best, I suppose those figures are eighty percent right’”.

  En passant werd Jones medegedeeld dat er van alle Beatles-songs bij elkaar al ongeveer honderd miljoen exemplaren verkocht waren – en dat in twee jaar tijd.

 

Alles draaide om grammofoonplaten, viel me op. Over de uitvoeringsrechten (in Nederland: Buma) werd niet gesproken.

 

Procedure

 

Terecht vroeg Peter Jones zich af in welke vorm Dick James met elke nieuwe song van het schrijvende tweetal te maken kreeg. De jongens konden immers geen muziek lezen. En dan te bedenken dat elk nieuw liedje inmiddels een enorme waarde vertegenwoordigde.

  Voor Dick James was het niet moeilijk om uit te leggen hoe dat ging. Het begon ermee dat ze een idee hadden. Dan gingen ze naar een opnamestudio om het uit te werken. “John and Paul get the basic songs in their heads and go along to a recording studio. Then they may change phrases, or chords, and generally experiment with the basic idea”. 

  Als ze er klaar mee waren, lieten ze een lakplaat maken en die werd vervolgens bij hem afgeleverd. Pas dan ging Dick aan het werk. Een arrangeur zette de klanken om in bladmuziek. Vervolgens werd er een versie van gemaakt die je simpel op piano kon spelen. “I wait until it is actually performed on an acetate. Then it goes to the arranger who takes it down, bit by bit and note by note. From that, we make up the piano copy”.

  Zo ging het volgens hem bij de liedjes die de Beatles daarna zelf opnamen voor hun platen. “This is the usual way when it comes to songs the boys are actually going to do themselves on discs”.

 

Er waren natuurlijk uitzonderingen. “At other times they might get round a tape recorder, with Ringo beating out a rhythm on a suitcase, George putting in a bit of vamping on a guitar. Of course, the balance is just... well, nothing – not on a thirty quid tape recorder. But I call this just a ‘blob’ – at least it gives me the basic melody and lyrics. From that, I can just get the top line for the piano copy”.

  George en Ringo werkten er dus belangeloos aan mee dat John en Paul hun liedjes zo perfect mogelijk aan hun muziekuitgever konden afleveren. Zij werden er, zo te horen althans, geen cent beter van.

 

Dick James gaf in 1965 een voorbeeld. In 1963 hadden de nog niet zo bekende Rolling Stones een nummer van Lennon & McCartney vastgelegd in de Kingsway Sound studio (Londen). “John and Paul actually taught the Stones the song, and rehearsed them and sort of ironed out the difficulties. I got the song copies from the finished disc. We can print those piano copies in ten days. You have to register the title first... then it is followed by the printed copy”.

 

James was er wel eens bij als de Beatles een song aan het instuderen waren. “Sometimes the first time I hear a Beatle new song is at a rehearsal. Paul and John will show me some of the harmony. Maybe they’ll just sing ‘la-la’la’, because they may not even have finished writing the words”.

  De song ‘World Without Love’ (een hit van Peter & Gordon) hoorde hij voor het eerst in Parijs – midden in de nacht. “I’ll never forget the first time I heard ‘World Without Love’. I’d popped over to see the boys at the George Cinq Hotel in Paris, where they were staying. They got a sort of sing-song going in the hotel room. We had a message from the management at three o’clock in the morning asking if we would mind making a lot less noise. We got the same message again at four o’clock”.

  De Beatles konden zich blijkbaar permitteren om in het prestigieuze hotel tot diep in de nacht popmuziek te maken.

 

Favoriete Beatles-songs

 

Bij interviews worden vaak obligate vragen gesteld. Dan kun je ook een cliché-antwoord verwachten. “I wondered if Dick had any special favourites among Beatles compositions”.

  Wat kon hij als uitgever van vrijwel alle Beatles-songs anders doen dan zich op de vlakte houden.

  “He looked remotely worried just for a moment. Said: ‘Well, you know, I can honestly say I like them all. I think there’s tremendous talent in all of them’”.

 

Waarschijnlijk na enig aandringen was de voormalige zanger van ‘Robin Hood’ toch bereid om voorzichtig iets te zeggen over zijn voorkeuren. “I’ll pick out a few; though please understand they’re just not in any particular order.

  There’s ‘All My Loving’, for one. I think that’s a delightful song with marvellous lyrics. Then there’s ‘From Me To You’. Now this one wasn’t quite as big a hit as the others, perhaps, but that was because the Beatles were still in the process of building popularity. Also, the construction and musicality isn’t quite in the same style as the others. But it’s a really solid Tin Pan Alley song, with good tight lyrics. I like ‘This Boy’ as well”.

  De door hem aangegeven liedjes waren enigszins in de oude stijl – die van het Tin Pan Alley-tijdperk, toen componisten songs in elkaar timmerden die door vokalisten uitgevoerd werden.

  Hij herstelde zich snel: “Now we’ve got ‘She Loves You’, ‘I Wanna Hold Your Hand’, and ‘Can’t Buy Me Love’. All of them have completely different approaches of construction”.

  Dick James, snel: “As I said, though, I love ’em all”.

 

A Hard Day’s Night

 

In 1964 waren de Beatles voor het eerst in de bioscopen verschenen met ‘A Hard Day’s Night’. De uitgever was erbij toen de filmopnamen op gang kwamen. Opnieuw had hij zich op pad begeven, zelfs op een zondagochtend. “I don’t get much time to see them in the office, say, so I often pop off to wherever they happen to be”.

  Dick trof de Beatles aan op het Marylebone-station, waar gefilmd zou worden. “It was a Sunday morning. Early – very early for the Beatles. The boys were having breakfast in a railway carriage, getting ready to start actual shooting”.

  Hij raakte in gesprek met Walter Shenson (1919-2000), producer van de film. “He told me that the previous evening they’d come up with this title ‘Hard Day’s Night’”.

  James: “I thought it an absolutely marevellous title for a film”.

  Kritiek kon je van hem nauwelijks verwachten.

 

De producer keek zorgelijk volgens hem. “Mr. Shenson looked a wee bit worried. He said he knew the boys had been working terribly hard and he didn’t want to push them too far. But he felt ‘Hard Day’s Night’ would make a good title song and he wanted me, as publisher, to talk to them and see they could possibly at least start thinking about writing this new title song”.

 

Dick zou de koe meteen bij de hoorns gevat hebben. “I had toast and coffee with the boys. It was a very cold morning. Then gingerly I mentioned that perhaps they might like to write yet another song. I waited for the blast”.

  John Lennon zou hem gerustgesteld hebben: “Sit down, Jamesy, don’t worry – we’ve already written half of it”.

  Trots kon de uitgever vertellen: “That song was recorded on the Tuesday evening, less than three days after the title had been dreamed up”.

  Wat waren zijn jongens professioneel! “It really gives a tremendous credit to them. I mean it was a difficult title, a gag title, yet they managed to come up with a most sensible song - almost philosophical. It’s incredible. And I’m delighted that it has been nominated for an American motion picture Academy Award. It deserves to win outright”.

 

George Harrison

 

Peter Jones wist dat ook George Harrison aspiraties had als liedjesschrijver. Hoe paste de gitarist van de Beatles in het plaatje?

  James was erin geslaagd ook hem aan zich te binden. “As you know, George has already written one or two things and wants to do more. Much more. We wondered if it wouldn’t be better for him to set up a different company. But both he and Ringo have got lots of shares in Northern Songs, so it’s been decided just today to put his compositions through Northern. He is contracted for three songs a year minimum and Paul and John for six. So George is already nearly there with his two for the film... and John and Paul have written nine, with three more in the can”.

 

Geld

 

Aan het einde van het bezoek van Peter Jones was het duidelijk geworden dat Northern Songs, op dat moment met 56 songs, een heleboel geld betekende. Hoeveel?

  “The actual value of all these copyrights – to the company and to the Beatles? Well, you can’t value a song. You could say two million pounds – but no, you can’t be accurate with a song”.

  Lennon en McCartney werden op één lijn gezet met beroemde liedjesschrijvers uit het verleden: “Rodgers and Hart, Rodgers and Hammerstein, Lennon and McCartney”.

  En dat was nog maar het begin. “It builds every day. Every week, there’s a new list of world artists covering songs by John and Paul”.

 

Dick James had een zware last op zijn schouders genomen, zo leek het wel. “Controlling this Empire of Music is a diffcult job. Dick James directs operations from behind that big desk in that luxurious office”.

 

Peter Jones in het Beatles-maandblad: “Locked carefully away is the ‘bible’. A leather-bound, loose-leaf album containing those almost unbelievable achievements of the so-new firm of Nothern Songs”.

 

Beatles met George Martin en Dick James (hoed op)

 

Harry Knipschild

28 november 2023

 

Literatuur

Beatles Monthly Book, augustus 1963, september 1963, april 1965

‘Songwriters John & Paul earned $4 million’, Billboard, 16 januari 1965, 14

Brian Southall, Rupert Perry, Northern Songs. The true story of the Beatles’ Song Publishing Empire, Omnibus Press, 2009 (2006)