487 - Pierre Kartner (1935-2022), verguisd en succesvol
Na een lange carrière als liedjesschrijver, zanger en producer overleed Pierre Kartner in 2022. De redactie van het blad Aether nodigde me uit om een kort artikel over hem te schrijven. Dat deed ik. Hieronder mijn tekst.
Pierre Kartner (1935-2022), verguisd en succesvol
In 1966 maakte ik kennis met de nog onbekende Pierre Kartner. Zijn producer, Tony Dirne, bood platenmaatschappij Negram-Delta een mogelijke hitsingle aan, op voorwaarde dat het bedrijf bereid was om tevens ‘Gebeurtenissen’ uit te brengen – gratis, voor niets. Die eerste plaat, op de markt gebracht onder de naam ‘Pierre’, kreeg een goed onthaal bij radio Veronica.
Kartner moest nog een heleboel leren, bekende hij me – onder meer dat een liedje geen hit kon worden zonder refrein. Een decennium later pakte hij het thema opnieuw op en maakte er ‘’t Kleine café aan de haven’ van – mét refrein. Het werd een wereldsucces.
Pierre moest er alles aan doen om zijn brood te verdienen in de muziekbusiness. Van het weinige geld dat hij verdiende kocht hij treinkaartjes om zijn muzikale ideeën vanuit Breda in de Randstad aan de man te brengen. Vanaf 1967 schreef hij teksten – voor volkszanger Albert Brosens (‘Waar is mijn fiets, Katrien’), maakte bijzondere platen onder uiteenlopende namen en verscheen meer dan eens in de media om zich te laten gelden. Pierre geloofde heilig in zijn talent, liet zich door niets of niemand ontmoedigen.
Doorbraak
Kartner beleefde zijn doorbraak bij Dureco, waar Johnny Hoes (Telstar) met al zijn artiesten vertrokken was. Hij wist er diens plaats in te nemen. “Ik liftte naar Amsterdam, stond met mijn gitaar onder de armen en mijn ziel op het Damrak. Vanuit een telefooncel belde ik met een dubbeltje op naar de platenmaatschappij [Beursstraat 21] en vroeg naar Annie de Reuver. Ze moest naar Brussel voor een opname met de Kermisklanten. Ik mocht toch komen”.
In korte tijd was het helemaal raak voor hem en Dureco. De artiesten met wie hij als componist, tekstdichter en producer in de studio werkte, bleven hem dankbaar. Pierre ontdekte Jacques Herb bij een talentenjacht. “Hij belde me de dag daarop. ‘Wil je geen plaatje maken’”.
Dat werd ‘Manuela’. “Een keer doorgenomen. Toen zij hij: ‘Nu gaan we hem opnemen’. We kwamen bij een gedeelte waar mijn stem wat oversloeg. Ik zei, ‘Sorry Pierre, foutje’.
Hij zei: ‘Nee, nee. Die emotie laten we erin. Dat maakt het nummer veel sterker’.
Ik heb het nummer slechts één keer ingezongen”.
‘Manuela’ bereikte in 1971 de hoogste plaats in de top 40.
Hits scoorde hij ook met Ben Cramer (‘De Clown’) en Dennie Christian (‘Liefde is als een roos’).
Pierre was de man die uitzonderlijk in zijn liedjes geloofde, aldus Jan Rietman, die veel met hem werkte. “Je komt de studio binnen. Daar zitten allemaal topmuzikanten. ‘We gaan opnemen ‘Uche Uche Uche, het stikt hier van de muggen. Ieche ieche ieche, het stikt hier van de vliegen’. Pierre wist dat te doen alsof hij ‘Strangers in the Night’ had gecomponeerd”.
Hits, hits, hits – voor anderen
Kartner zette heel wat zangeressen op de plaat: Wilma, Mieke, Hanny. Succesvol was hij vooral met Corry Konings, vocaliste bij de Rekels. Vaak liet hij hen tamelijk vrolijke melodieën zingen, met een sentimentele tekst, uit het leven gegrepen, zoals in de Amerikaanse country-muziek. De tweede stem nam hij dan zelf voor zijn rekening. De ene hit volgde de andere op: ‘Huilen is voor jou te laat’, ‘Mario’, ‘Zou het erg zijn lieve opa?’, ‘Een kind zonder moeder’. In zijn liedjes en teksten wist Pierre de nostalgie en het gevoel van de ‘zwijgende meerderheid’ onder woorden te brengen.
Vader Abraham
Het onvermijdelijke gebeurde. Pierre Kartner, begonnen als de troubadour ‘Pierre’, trad zelf weer naar voren, nu als Vader Abraham. Deze keer lukte het. Met ‘Jij en ik blijven bestaan’ (een lied over de naderende zondvloed) wist hij al snel de top tien te bereiken. Geleidelijk aan werd Kartner meer uitvoerende artiest dan producer van de toppers van anderen. Daarbij haakte hij, al dan niet met succes, in op de actualiteit van de dag, zoals in ‘Den Uyl is in den olie’, ‘Veronica 538’ en ‘Geven voor leven’. In 2002 zette hij een loflied aan Pim Fortuyn op de plaat.
Met ‘Kleine café aan de haven’ en het ‘Smurfenlied’ (gebaseerd op de Amerikaanse Chipmunks) bereikte hij de top van de hitlijsten in binnen- en buitenland (zelfs Groot-Brittannië). Zijn liedjes werden bovendien gezongen door artiesten als Peter Alexander, Mireille Mathieu, Joe Dassin en Engelbert Humperdinck. De Nederlandse groep Meadow (uit Gouda) wist in 1984 te scoren met een hardrock versie van het ‘Kleine Café’.
Kritiek
Het onvoorstelbaar grote succes van Vader Abraham bij het volk riep weerstand op bij de culturele elite. In ‘betere kringen’ kon je je nauwelijks veroorloven iets positiefs over hem te zeggen. De Belgische journalist Johan Anthierens en Mies Bouwman vielen hem in een tv-programma zo hard aan dat Pierre opstond en zijn ondervragers in verwarring achterliet.
Pierre, uit armoe omhoog geklommen, had grote moeite met al die kritiek in eigen land. Je kon bij wijze van spreken geen gesprek met hem voeren of hij vertelde over de geweldige belangstelling en eer die hem in het buitenland ten deel was gevallen. Aan Rinze Brandsma vertelde hij in 2009: “Ze weten me in Duitsland beter te waarderen. Mijn Smurfenlied is uitgeroepen tot wereldwijd het meest populaire kinderlied aller tijden. Wie weet dat in Nederland nou? In Berlijn mocht ik mijn handtekening graveren in het gouden boek van de stad, daar sta ik in na Kennedy en Neil Armstrong. Hier ben ik nog steeds de man van die smartlappen”.
Is dat talent, werd hem gevraagd.
“Nee, ik heb geluk gehad. Aznavour, met wie ik regelmatig gewerkt heb, die heeft talent. Ik weet wat mijn plafond is, ben ook geen showman. Laat mij dan die Vader Abraham maar zijn. Ik voel me een zondagskind, ik kon niet veel, heb niet eens mulo, nooit een middenstandsdiploma gehaald”.
Pierre Kartner bleef zich bewust van zijn eenvoudige afkomst en armoede. Trots leidde hij me in Breda rond door het huis dat eens het bezit was geweest van de eigenaar van de Etna-kachelfabriek, gelegen in een mooi park. De man, die inmiddels niet te klagen had over de inkomsten van zijn liedjes, nodigde me uit voor een maaltijd in een Chinees restaurant. Na afloop vroeg hij om een doggybag. Dat had ik niet eerder meegemaakt.
Harry Knipschild
15 november 2022, 9 april 2023
* 29 september 2023. 'Engelbewaarder', een song van Pierre Kartner uit de jaren zeventig wordt, in de versie Marco Schuitmaker, uitgeroepen tot nummer één in de top 1000 van het Nederlandstalige lied (AVRO-TROS).
Clips
- Hits: 2398