39 - Bedford D Day

Een kwart eeuw geleden schreef ik regelmatig korte artikelen over onderwerpen uit de Nederlands-Amerikaanse geschiedenis. Dat deed ik op verzoek van de Stichting Nederland-Verenigde Staten. Onderstaand artikel werd opgenomen in het informatiebulletin van december 2003.

“Ik ga naar Amerika”

In 1956 maakte de Nederlandse schrijver Bertus Aafjes, bekend van Voetreis naar Rome, zijn eerste reis naar de Verenigde Staten. Per schip stak hij de Atlantische Oceaan over, en ging bij Houston, Texas, aan land. Van daaruit trok hij door de zuidelijke staten van de VS; zijn ervaringen werden een paar jaar later in boekvorm uitgegeven onder de titel Ik ga naar Amerika.

Op de belevenissen van Bertus Aafjes zal ik in een van de volgende afleveringen terugkomen. Nu mijn eigen ervaring.

Dit jaar heb ik, samen met mijn Greetje, voor de vierde keer de oversteek naar Amerika gemaakt. Niet per boot, maar gewoon, zoals de meeste hedendaagse reizigers, in een straalvliegtuig, een Boeing 777 van United Airlines. Op 26 augustus landde ik op Dulles Airport ten westen van Washington DC en met een huurauto was ik in de gelegenheid om twee weken rond te trekken, zoveel mogelijk in me op te nemen van alles wat Amerikaans is, en de Amerikaanse geschiedenis ter plaatse te bestuderen.

Gettysburg

Zo bezocht ik onder meer het slagveld van Gettysburg in Pennsylvania, het gerestaureerde plaatsje Harper’s Ferry in West Virginia waar de ‘abolitionist’ John Brown zich in 1859 verschanste nadat hij een wapendepot had aangevallen, het graf en woonhuis van de beroemde generaal ‘Stonewall’ Jackson in Lexington, Virginia, diverse tentoonstellingen gewijd aan het tweehonderd-jarig jubileum van de Lewis & Clark-expeditie, maar ook het museum van Schone Kunsten in Richmond, met een zaal vol Fabergé-eieren en de bekende stoelen van de Nederlandse architect Rietveld.

 Abraham Lincoln, slagveld Gettysburg, 19 november 1863

Hoogtepunten van deze reis waren de bezoeken aan de woonhuizen van vier Amerikaanse presidenten, George Washington (Mount Vernon), Thomas Jefferson (Monticello en zijn buiten Poplar Forest), James Madison (Montpelier) en James Monroe (Ash Lawn – Highland).

In de volgende Informatiebulletins hoop ik U een en ander te vertellen over wat ik tijdens mijn bezoek heb geleerd over allerlei stukjes van de rijke Nederlands-Amerikaanse geschiedenis. In mijn planning zitten nieuwe artikelen over de Nederlandse contacten van Thomas Jefferson, de collectie Chinees porselein die George Washington cadeau kreeg van de Nederlander Andreas van Braam Houckgeest, de ‘Nederlandse’ echtgenote van president James Monroe en haar heldenrol in de Franse Revolutie.

Bedford (Virginia)

In Virginia kregen we ook de tip om vooral naar het stadje Bedford te gaan. Daar had ik niet eerder van gehoord, en in mijn Smithsonian Guide to Historic America vond ik er geen enkele verwijzing naar. Dat kon ook nog niet, zo hoorde ik, want er was daar een gloednieuw openlucht-museum over de Amerikaanse landingen in Normandië. In Bedford aangekomen vroegen we aan enkele jongelui of ze ons de weg konden wijzen naar het D-Day Memorial Museum. Natuurlijk konden ze dat, en zo stonden we weldra op een groot terrein dat nog voor een groot gedeelte kaal was. Het museum bleek nog in aanbouw te zijn. Het was weliswaar al geopend, twee jaar geleden door president Bush zelf, maar het was nog lang niet af.

President George W. Bush, Bedford, 6 juni 2001

Zoals op veel plaatsen in de VS, betaal je in Bedford niet je kaartje per persoon, maar per auto. Eenmaal binnengekomen zagen we ook meteen de Nederlandse vlag, met daaronder een aanduiding van de rol van Nederland tijdens D-Day. Ons land, zo las ik, had meegedaan in de vorm van drie schepen. Een van die schepen, de Sumatra, was eerst in actie geweest in de operatie Neptunus, maar was drie dagen later met opzet tot zinken gebracht om onderdeel te worden van een kunstmatige haven.

D-Day

Het hele museum staat dus in het deken van één dag in de geschiedenis, 6 juni 1944, D-Day, het begin van de operatie Overlord. De landing zelf, op Omaha Beach, is realistisch maar toch sober in beeld gebracht, en ook de beklimming van de Pointe du Hoc. Als je daar staat, probeer je je nog weer eens te verplaatsen in wat er in die soldaten moet omgegaan zijn toen ze vanuit zee op het strand van Normandië aan land probeerden te gaan. In deze tijd wordt het nog wel eens vergeten, maar deze Amerikanen zijn ons komen bevrijden.

Van Bedford naar Europa in 1944

In een geïmproviseerd visitors centre waren uiteraard volop boekjes te koop over die dag. Ik kocht Eyewitness on Omaha Beach, geschreven door Dr. Harold Baumgarten, een van de soldaten die aan land gingen. Hij schreef: “It was now 6:30 a.m. We saw and heard the frightening sounds of rockets being fired at the beach. This was from a barge on our port side… Some of my buddies from Company A were directly in front of us. They were getting ready to land. I was about to face death…”

De meeste slachtoffers van die dag waren afkomstig uit een klein stadje ergens in de Verenigde Staten, Bedford in Virginia. Ze zaten vooraan in de eerste landingsvaartuigen. Het is geen toeval dat de D-DayMemorial juist in Bedford te vinden is. 

 Met de Nederlandse vlag (rechts)

Harry Knipschild

1 november 2003, 10 maart 2025