564 - Q65 in 1967

Op 27 januari 1967 publiceerde Henk van der Meijden onder het pseudoniem Brigitte in de Telegraaf een artikel over de stand van zaken in de Nederlandse popscene. De titel luidde ‘Nederlandse beat gaat grens over’.

Amsterdam, aldus ‘Brigitte’, had een bijzondere status gekregen. “De plaats die Nederland op het gebied van popmuziek en mode inneemt wordt belangrijker en zelfs in Amerika en Engeland vestigen jonge mensen meer de aandacht op Nederlandse muziek- en modestromingen. Niet langer blijkt alleen Londen grote aantrekkingskracht op de Europese tiener uit te oefenen. Amsterdam wordt de laatste tijd steeds vaker het nieuwe swingende centrum van Europa genoemd met als gevolg dat de Engelse tiener een grote interesse voor deze stad aan de dag gaat leggen”.

Volgens ‘haar’ waren Nederlandse popgroepen het aan het maken in het buitenland. “De opmerkelijke belangstelling voor ons land blijkt ook uit de successen die de Nederlandse groepen in het buitenland oogsten. Zij zijn in kwaliteit aanmerkelijk gestegen en onze topgroepen als de Motions, Golden Earrings, Les Baroques, de Q65 en de Outsiders treden meer in het buitenland op dan ooit en hun platen worden met de regelmaat van een klok daar uitgebracht”.

Golden Earrings

Brigitte had gesproken met Freddy Haayen, producer van de Haagse Golden Earrings, en Cees van Leeuwen, manager van de Haagse Motions. Robbie van Leeuwen, componist en gitarist, was kort daarvoor uit die groep gestapt.

Haayen, super enthousiast als altijd, was terug uit Engeland. ‘Don’t run too far’ van de Golden Earrings was er ‘officieel’ uitgebracht, wist hij. De volgende Britse release zou ‘That Day’ zijn. Hun nieuwe album [‘Winter-Harvest’] zou ook op de Engelse markt gaan verschijnen. Het Amerikaanse vakblad Cashbox, alweer volgens Haayen, had de Golden Earrings die week op de voorpagina geplaatst. Wie kon dat soort uitspraken begin 1967 controleren? In Amerika, meldde Brigitte, ‘stonden de Golden Earrings volop in de belangstelling’. Twee weken later zouden ze naar Zweden vertrekken, voor een toernee van tien dagen.

Wie durfde Haayen tegen te spreken?

Motions

Het internationale succes was volgens Brigitte niet zomaar uit de lucht komen vallen. In korte tijd was het peil van hun muziek zo snel gestegen, dat Nederlandse beatgroepen ook in ons eigen land een steeds belangrijkere plaats aan het innemen waren. “Nog geen jaar geleden werd het als een buitengewone prestatie gezien als een beatgroep met een plaat op de hitparade verscheen”.

Evenals de Amsterdamse Outsiders waren de Motions een bekende naam in Frankrijk geworden. “Zij traden op in Parijse theaters als de Olympia en zongen in tal van van programma’s voor de Franse tv”.

De Motions, aldus Cees van Leeuwen, hadden in hun handen geklapt omdat ze eind 1965 met ‘Wasted Words’ de Nederlandse top tien bereikt hadden. Begin 1967 was dat niet niet meer genoeg. Van Leeuwen: “In dat geval zou ik zeggen – jammer dat ze niet hoger zijn gekomen”.

Kortom, de lat werd steeds hoger gelegd.

Q65

In het artikel werden nog meer artiesten genoemd, zoals de Tee Set, Trea Dobbs, Boudewijn de Groot en Chapter II, een groep die door Herman Batelaan gemanaged werd. Extra woorden waren er voor de Haagse Q65, die zich bereid verklaard had om terwille van de Telegraaf gratis op te treden in beatclub de Wilgenhoeve te Baambrugge.

De groep had uit Duitsland het verzoek ontvangen om te komen spelen in de ‘bekende Starclub in Hamburg, dezelfde zaak waar ook de Beatles hun carrière begonnen’. Q65 had nog een andere status: “Door tieners in Zuid-Engeland zijn ze uitgeroepen tot de beste groep van het Europese vasteland”.

Hoe ze zover gekomen waren, kwam niet ter sprake.

Wim Bieler, Frank Nuyens, Peter Vink, Joop Roelofs en Jay Baar, samen Q65, waren in korte tijd in de Veronica top 40 omhoog geschoten met hun singles ‘You’re the victor’ en ‘The life I live’. Het album ‘Revolution’ werd niet alleen overladen met lovende recensies, maar was – mede door de lage prijs – een bestseller geworden.

De muzikanten, laag opgeleid, hadden een aantrekkelijk imago. Wim Bieler was zelfs puur vanwege zijn imago als zanger aangetrokken. De groep stuntte regelmatig, onder andere door met een rubber boot op het Scheveningse strand ‘vanuit Engeland’ te arriveren en er ter plekke een concert te geven. De artiesten werden door een enorme menigte opgewacht.

Q65 in Engeland?

Q65 vast in het verkeer

Q65 bracht – evenals de Rolling Stones in hun begintijd – blanke versies van zwarte blues, op de bühne en op hun album ‘Revolution’. Hun ‘wilde’ optreden werd vaak vergeleken met dat van de Engelse Pretty Things.

De fans gedroegen zich eveneens wild. Dat kwam goed naar voren toen de groep het op 1 augustus 1966 liet afweten in Valkenburg (L). Met hun busje kwamen ze ‘wegens panne’ niet verder dan Roermond. Intussen hadden zich 1.500 fans voor de deuren van het Scala-gebouw verdrongen, kon je lezen in dagblad de Stem. “Om kwart over acht waren alle kaarten uitverkocht. De zaal zat propvol”.

Aan de Snackes de ondankbare taak om het ‘voorprogramma’, de ‘opwarming’, te verzorgen. “Dit kon het loeiende publiek maar matig waarderen. Iedereen wachtte met ongeduld op de grote sterren. Die lieten echter uren verstek gaan”.

De organisatoren waren in paniek. Waar was Q65 gebleven?

Een aanbod om het entreegeld (ƒ3,50) gedeeltelijk terug te betalen, viel niet in goede aarde. “Enkele stoelen vielen op de dansvloer. Dat was het sein voor de algemene aanval.

Vanaf het balkon en uit de zijhoeken vlogen stoelen, tafels, bierglazen en schemerlampjes kris kras door het Scala-gebouw. Het geluid van brekend glas- en houtwerk begeleid door een orkaan van loeiend gebrul.

Een 27-jarige ober, die niet onmiddellijk antwoord kon geven aangaande de oorzaak van de stagnatie, werd gemolesteerd. Hij moest flinke klappen met een stoel incasseren; men trok hem jas en hemd van het lijf. Hij kreeg snijwonden in hoofd en gezicht, die door een dokter gehecht moesten worden”.

Het incident in Valkenburg was niet helemaal uniek. In februari 1967 ging het weer mis. “Het busje dat de Haagse beatgroep Q65 naar Nieuwkoop vervoerde is bij bij een verkeersongeluk gekanteld. Twee leden van de groep raakten gewond.

Een motor botste bij een verkeerde inhaalmanoeuvre frontaal tegen het busje, waardoor de 20-jarige berijder op slag werd gedood. De klap kwam zo hard aan dat het busje kantelde. Daarbij liep sologitarist Joop Roelofs een zware shock en vermoedelijk een zware hersenschudding op. Hij is opgenomen in het Academisch Ziekenhuis te Leiden. Gitarist Frank Nuyens werd door glasscherven verwond. Hij kon, met een lichte shock, na behandeling in het ziekenhuis naar huis. De chauffeur van het busje raakte bekneld en liep lichte verwondingen op aan de benen”.

Nieuwe manager

In die tijd wisselde Q65 bovendien van manager. Peter van Rooyen (45) werd vervangen door Jaap Pas (21), die er overdag een baan als boekhouder bij had. Er gingen verhalen de wereld rond dat Q65 in financiële zorgen zou zitten. De groep zou uitzien naar een andere platenmaatschappij, die bereid moest zijn om onmiddellijk ƒ30.000 te fourneren.

Pas ontkende: “Het gaat juist uitstekend. We hebben volop contracten [voor optredens] en de platen lopen als een trein”. Het zou ‘voze’ praat zijn. Pas legde het uit als ‘nijd’.

Intussen werd er aan een andere sound gewerkt. In een interview met een redacteur van popblad Teenbeat kon de groep nog niet zeggen wat er ging komen. “Misschien freak out”. Daarbij werd gewezen op de muziek van Frank Zappa en de Mothers of Invention. Dat was heel iets anders dan waar ze beroemd mee waren geworden.

Van Rooyen was boos, dat hij aan de kant gezet was. “Zonder mij waren deze jongens nergens geweest. Joop Roelofs loopt nu te vertellen dat ik een onbetrouwbare manager was, dat ik te veel geld achter hield, dat ik het op een akkoordje gooide met de zaalhouders.

Die breuk met de Q kwam door Roelofs. Ik had de jongens behoedzaam naar de top gebracht. Ik had maandenlang voor ze gekakeld. Ik ben steeds met ze mee geweest en ben ze blijven corrigeren. Ik heb getracht mijn jarenlange ervaring met het publiek op ze over te brengen maar dat kan je alleen doen als de sfeer goed is en niet als iemand, die er het minst van kan, steeds een grote bek heeft en altijd te laat komt.

Toen heb ik gezegd, jongens de mazzel, zoek maar een ander, maar vergeet niet dat je bij mij onder contract staat.

Nu doet Japie Pas het. Hij strijkt z’n centen op en laat de jongens verder aan hun lot over. Het lijkt een verlegen klein ventje, maar het is de grootste boef die er rondloopt. De vader van de zanger [Wim Bieler] is helemaal niet blij met Japie Pas. Een groep heeft ook niks aan zo’n geldopstrijker”.

Nieuwe muziek

Hoe lang zou Q65 door kunnen gaan met het maken van blanke bluesrock?

De popscene was aan het veranderen. In Teenbeat had Q65 zich al uitgesproken voor freak out-muziek. En op een nieuwe single ‘World of Birds’, was een ander geluid te horen.

Een artikel in Kink begon met het afdrukken van de tekst: “Tired of love and tired bread she gave up her extant world, moved from place to place and then she came in the world of birds. She discovered that there were other things inside her brains.

At one day the police came in, went to a jail of girls. After months she was released, hurried back to the world of birds. Gettin’ stoned and lovin’ girls, are her only things to do.

There she walks, now, dressed in dirt. Lonely in her world of birds, her world of birds”.

Bij Kink zagen ze er meteen een top 20 notering in: “Een fijn nummer, dat kundig naar een climax wordt gewerkt”.

De redactie van Hitweek was eveneens positief: “Goede plaat. Minder dirty dan hun vorigen. Lekker massief geluid, instrumentaal verzorgder”.

World of Birds in Hitweek

‘World of Birds’ werd in Kink omschreven als een drugs-song. “De lsd druipt er aan alle kanten uit”. Phonogram, de beschaafde platenmaatschappij plaatste een advertentie waarin de verkoop van de nieuwe single gestimuleerd werd met de kreet: “Ontdek de onvermoede wereld”.

In Kink kon je lezen: “We hebben lang geraarzeld of we deze advertentie wel op konden nemen. Want was is het anders dan een aansporing af te dalen in de gruwzame dieptes van hol-ogige wrakken, die we junkies noemen. Een te goede naam en faam bekend staande Nederlandse platenmaatschappij ontziet zich niet een zo kuis tienerblaadje als Kink te misbruiken voor een oproep aan onze jeugd. Het werd een heftige strijd tussen het gezond denkende deel van de redactie en die paar tiepes die zich eufemistisch ‘progressief’ noemen”.

De advertentie werd wél geplaatst. “Uiteindelijk won de kassier, want we zijn tenslotte een commercieel blaadje en dus tuk op advertentie-centjes”.

De lezers werden evenwel aangespoord om niet naar de tekst te luisteren: “We kennen onze plicht en we waarschuwen onze lezers: laat die bleke Phonogram-slungels maar praten. Koop die ‘World of Birds’. Voor ons part wordt ’ie nummer één. Want het is een lekker plaatje”.

advertentie in Kink

Hits

‘World of Birds’ werd een grote hit voor de Haagse groep en producer Hans van Hemert. De single haalde op 20 mei 1967 een achtste plaats in de Veronica top veertig.

Het waren goede tijden voor Phonogram. Andere Nederlandse Phonogram-producties die week in de top 40: ‘Onder ons’ (Boudewijn de Groot), ‘Take her home’ (Ro-d-ys), ‘Ben ik te min’ (Armand), ‘Speel ’t spel’ (Therese Steinmetz), ‘Op ’n mooie pinksterdag’ (Leen Jongewaard, André van den Heuvel), ‘I sat and thought and wondered why’ (Wally Tax), ‘M’n opa’ (Hetty Blok, Leen Jongewaard) en ‘What is soul’ (Rob Hoeke).

Tekst en uitleg

Kink nodigde Q65 uit om tekst en uitleg te komen geven. Songschrijver en drummer Jay Baar bevestigde: “Met ‘birds’ bedoel ik mensen die bewustzijns verruimende middelen geruiken”. De hoofdpersoon in het liedje was een ‘lesbisch meisje. Dat meisje is een vriendin van ons. Ze heeft een hele moeilijke tijd achter de rug. Eerst ging het goed met haar. Ze zat in zo’n Haagse jeugd-gang. Daar was ze geborgen. Maar ze maakte zich los en raakte verzeild in zogenaamd hippe kringen. Ze begon drugs te gebruiken. Vanwege die drugs heeft ze een tijdje in de lik gezeten. Nou is ze weer terug in dat wereldje van gebruikers’.

Plannen voor nieuwe album

Het album ‘Revolution’, met vooral blues-rock, was een groot succes geworden.

In die richting wilde Q65 niet verder gaan. Er lag nog wel wat van dat repertoire in de kluis bij platenmaatschappij Phonogram. Gitarist Frank Nuyens: “Een paar langere bluesy nummers, die niet geschikt waren voor een single. Maar die vonden wij en Phonogram te goed om te laten liggen. Het is spul dat wel op ‘Revolution’ gekund had maar dat natuurlijk niet past op onze nieuwe elpee. Een epee is misschien commercieel niet zo gunstig, maar dat interesseert ons maar matig”.

Q65 had andere plannen. Opnieuw Nuyens: “Het wordt een totaal nieuwe sound. We gaan met aparte, niet westerse instrumenten werken. Niet zo maar op z’n westers een sitartje bespelen of zo iets. Dat doet iedereen tegenwoordig. Ene Kingma in Den Haag bouwt sitars zo dat ze voor gitaristen makkelijk te bespelen zijn. Daar hebben wij niks aan. Wij willen oorspronkelijk zijn. Dat afgepeigerde sitar-soundje is voor ons niet interessant.

We gaan onder andere werken met een bas-domra. Dat is een Russisch instrument, een soort balalaika. Die is tien keer zo groot als normaal. Je staat er achter en dan kan je net je arm er omheen leggen. Er is er maar één in Europa. Die heb ik op de kop getikt”.

Nuyens rondde zijn verhaal over de toekomst van de groep af met de woorden: “We hebben alleen nog vage ideeën. Maar zeker is dat het heel apart wordt”.

Was dat wel een goed idee?

“We doen geen concessies. Als het commercieel niet goed zit, nou ja, pech gehad. Maar dan hebben we tenminste fijne muziek gemaakt. Het wordt een eenmalig experiment”.

Jay Baar: “Alleen het draaiboek is er. Misschien mislukt het wel. Het is een waagstuk”.

Problemen

Ondanks de hit ‘World of Birds’ taande de belangstelling voor de topgroepen van dat moment. Jay Baar schreef de afnemende aantrekkingskracht van de Motions toe aan het vertrek van Robbie van Leeuwen en de te korte duur van hun optreden. “Die tendens is er inderdaad, al hoeft het niet een daling van je populariteit in te houden. Wij hebben er geen last van. We zitten nog steeds volop in het werk. Laatst vier contracten op één zondag”.

Maar niet alles ging naar wens. “De sfeer is minder prettig dan toen we begonnen. Wat je eerst in Den Haag had, is nou over het hele land uitgebreid. Het publiek is haast niet meer enthousiast te krijgen. Ze staan rustig drie uur achtereen roerloos te turen. Je denkt wel eens: hoe houden ze het vol. Applaus is er in een heleboel zalen niet meer bij. Dan sta je gewoon voor je zelf te spelen”.

‘Bring it on home’ (een song van de zwarte artist Willie Dixon) was in een lange versie altijd een succesvolle afronding van het optreden geweest. “Daar werken we nog steeds naar toe. Als er dan vier mensen staan te klappen, dan wil je wel eens de pest in krijgen”.

Het publiek werkte niet zo inspirend meer, zuchtte Frank Nuyens.

Met het bestaande bühne-repertoire, blanke versies van zwarte songs, wisten de Hagenaars niet meer automatisch in het land te scoren. Misschien gingen ze daarom wel op zoek naar alternatieve muziek.

Bij nieuwe singles bleef de verkoop achter. Van een toptien single was geen sprake meer. Sterker nog, een volgende top single in de top 40, zelfs in de onderste regionen, bleef uit.

Q65

Begin 1967 berichtte Brigitte nog optimistisch over de ontwikkelingen in de Nederlandse popscene. Later in het jaar las je meer sombere verhalen in de pers. De Leeuwarder Courant meldde dat Cuby & the Blizzards overhoop lagen. “De oorzaak was arrestatie van enige bandleden in verband met verdovende middelen”. Tubantia liet weten dat beatclub-eigenaren in verzet kwamen tegen de te hoge gages van beatgroepen uit het westen des lands.

Regels en afspraken zouden bovendien met voeten worden getreden. “De toestand is dermate onoverzichtelijk dat veel clubeigenaren zich op het laatste moment voor de meest onaangename verrassingen zien geplaatst. De gages die worden berekend slaan alle records”.

Hitweek berichtte op 10 november: “Jaap Pas, manager van Q65, doet rare dingen. Hij zegt met de Kjoe ergens te komen, krijgt de contracten opgestuurd en retourneert ze niet getekend drie dagen voor de afspraak met bericht dat de Kjoe ‘geen zin had’”.

Op 6 november berichtte Tubantia dat in Enschede (bij een optreden van Q65) hun nieuwste elpee in een muziekwinkel zou worden verkocht. “Maar door een fout van de spoorwegen liggen deze platen nu ergens in Nederland”. Er was helemaal geen nieuwe elpee.

Het Nieuwblad van het Noorden publiceerde op 24 november een artikel met als kop: “Het rommelt in de beatwereld”.

“Het had allemaal zo mooi kunnen zijn. De beat en haar nevenverschijnselen bedoelen we. Het gaat er echter op lijken dat het wereldje van harde, maar wel vaak fijne muziek ineen dreigt te storten. Het heeft er veel van weg dat de beatmusici en niet te vergeten hun aanhangers de eigen ondergang bewerkstelligen. Waarom?

Wie zal het zeggen. De verwachtingen waren zo hoog gestemd. Vooral de laatste twee jaar. Nieuwe, goede groepen kwamen op. Eigen teksten, fijne composities, maar wat blijft er van hangen?

Cuby and the Blizzards zijn uit elkaar. Over Q65 circuleren allerlei geruchten. De groep zou failliet zijn”.

1967 was het jaar van het Monterey-festival in California, het jaar van ‘Sergeant Pepper’, het jaar van de hippie-beweging in San Francisco. Er werd flink geëxperimenteerd met drugs, waaronder lsd (‘Lucy in the Sky with Diamonds’).

De redacteur van het Nieuwsblad van het Noorden besteedde geen aandacht aan de ontwikkelingen op de Amerikaanse westkust. Hij schreef alleen over wat zich in Den Haag afgespeeld had. “De Haagse politie deed de vorige week een inval in een woning in de residentie in de hoop een groot aantal jongelui in de kraag te kunnen pakken die zich schuldig gemaakt zouden hebben aan het roken van onder meer marihuana. Toen de inval plaats vond waren vele leden van vooraanstaande Nederlandse beatbands net verdwenen. Getipt.

Het heeft er alle schijn van dat het grootste deel van de bandleden van alle mogelijke groepen in ons land geen muziek meer kunnen maken zonder mee te doen aan de rage van het gebruik van verdovende middelen. Ook hierin getuigen ze al van weinig originaliteit. Niet alleen wordt de muziek die in Nederland wordt gespeeld voor het grootste gedeelte nageaapt uit Engeland, maar het gebruik van stuff ook. Het staat immers zo lekker stoer. In Engeland doen ze het toch ook? Wel ja, eigen initiatief is zoek”.

De leden van Q65 waren in 1967 druk aan het experimenteren met nieuwe ideeën. De single ‘World of Birds’ was een soort voorloper geweest.

Het uitblijven van succes betekende niet veel in zijn ogen. Nederland was gewoon aan een nieuwe generatie popgroepen toe, was zijn stelling. De krant uit het noorden des lands vestigde vooral de aandacht op groepen uit die regio, maar ook op de Cats (Volendam).

“Zonder enig chauvinisme zeggen we dat een groep als de Ro-d-ys met een goede tekstschrijver in Harry Rijnbergen tot deze kleine groep behoort. Ook The Cats en natuurlijk niet te vergeten The Buffoons uit Enschede. Ze hebben het – welhaast als eersten – gebracht tot Europees succes. ‘Tomorrow is another day’ heeft alle verwachtingen overtroffen. Dat was wat de Nederlandse beatwereld nodig heeft. Geen onderonsjes en vliegen-afvangerij, zoals het steeds geweest is. Als de Nederlandse beat nog iets wil bereiken ten opzichte van bijvoorbeeld Engeland en Amerika, zal men eindelijk eens volwassen moeten worden”.

Op Wikipedia kun je heden ten dage lezen: “Drugsgebruik zorgde in Q65 voor onenigheid en de militaire diensplicht van zanger Wim Bieler maakte een (tijdelijk) einde aan het bestaan van de groep”. Dat was begin 1968.

In de Leeuwarder Courant kon je op 25 jauari 1968 lezen hoe het er aan toe ging. Beatgroepen kregen te maken met boetes en impresario’s traden op tegen stuff-gebruik. Althans dat waren de plannen.

“Enkele impresario’s van beatgroepen in de Randstad hebben besloten paal en perk te stellen aan het gebruik van verdovende middelen door deze groepen. In de contracten zullen bepalingen worden opgenomen, dat het gebruik van ‘stuff’ is verboden. De boete die in het vooruitzicht wordt gesteld, kan gaan tot tweemaal de hoogte van de uitkoopsom.

Peter de Wit

De heer Peter de Wit van impresariaat Paul Acket in Den Haag vertelde dat men in ieder geval The Motions heeft afgestoten, omdat korte tijd geleden twee leden van de groep door de politie zijn aangehouden wegens het bezit van hasjiesj. ‘Het is een ordinaire na-aperij van de grote broers uit Amerika’, aldus de heer De Wit.

Twee weken geleden is men begonnen de zaak te bestuderen, nadat al leden van Cuby and the Blizzards en Q65 waren aangehouden. In de groep After Tea heeft men een vervanger gestopt. Lang niet alle beatgroepen gebruiken ‘stuff’, aldus de heer De Wit: ‘The Shoes en the Golden Earrings zijn nog wel safe’.

Het gerucht dat platenmaatschappij Phonogram contracten met beatmusici, die meer dan eens wegens gebruik van verdovende middelen worden veroordeeld, zal verbreken, is niet juist. Perschef Rolf ten Kate van Phonogram zei dat alleen een contract zou worden opgezegd, indien de muzikanten een aantal keren niet komen opdagen bij platenopnamen. ‘Wij staan niet achter dat gedoe met die ‘drugs’’, aldus de heer Ten Kate, ‘maar met wat zij in hun privéleven doen, hebben wij niets te maken’”.

Zo rommelde het door in de Nederlandse beatwereld…

Harry Knipschild

22 mei 2025

Clips

* Q65, Revolution

* Golden Earrings, Don't Run Too Far

* Q65, World of Birds

* Monterey Pop Festival

* Shoes, Standing and Staring

Literatuur

‘Beat-avondje werd veldslag: 3 arrestaties’, Stem, 3 augustus 1966

Brigitte, ‘Nederlandse beat gaat grens over’, Telegraaf, 27 januari 1967