27 - Vriendinnen voor het leven dankzij Artone

 

 

Een artikel op het internet kan aardige reacties oproepen. Dat was het geval toen ik op 2 december 2009 schreef over platenmaatschappij Artone in Haarlem. “Er kwamen heel wat herinneringen opborrelen bij het zien van de foto van het Grand Hotel [Funckler]”, rapporteerde Paula Box vanuit Florida. “De oude eigenaar had nog steeds een suite [in het voormalige hotel] terwijl Artone al op volle gang werkte.

   Ook was er een juffrouw Riele als enige van het oude personeel dat Artone ‘erfde’. Ze zorgde voor een kopje koffie ’s morgens en een kopje thee ’s middags, alles keurig op een blaadje bediend!”

 

Reinée Remmelink (geb. 1939) leerde Paula Box kennen toen ze in 1962 bij Artone ging werken. Reinée was afkomstig uit Hoog-Keppel in de Achterhoek. Plaatjes had ze zelden gekocht, vertelde ze me op 15 april nadat ze via de site contact met me had opgenomen. Toch was er muziek in het gezin. Haar moeder speelde goed piano en als ze op zaterdag van school kwam fietste ze in volle vaart naar huis om niets te missen van het wekelijkse radioprogramma dat gevuld was met muziek van de Dutch Swing College Band.

   Op jeugdige leeftijd werkte Reinée maandenlang als au pair, eerst in Duitsland, daarna aan de Schotse oostkust. Omdat ze last van bronchitis had, was ze in Nederland vaak aan de kust te vinden. Na een verblijf op Texel meldde ze zich in Amsterdam spontaan bij een reclameschool, tot grote verrassing van haar ouders.

 

 

Artone-hoesje

 

 

De reclame-afdeling

 

 

Tijdens haar studie werd de school door Artone benaderd. Het bedrijf wilde een reclame-afdeling opzetten. Was er soms een iemand geschikt voor die job?
    Reinée solliciteerde in de Kruisstraat. Het leek haar spannend te gaan werken bij een maatschappij met allemaal beroemde artiesten! Ze kon meteen beginnen (met een aanvangssalaris van 300 gulden in de maand). Daar zat ze dan. Er was helemaal niets. Ze moest zelfs vragen om papier en potlood.

 

Reinée besloot zelf initiatieven te nemen. Ze hoorde dat bepaalde winkeliers te weinig exemplaren van sommige Artone-platen verkochten. Als ik die nou eens help met een mooie display, bedacht ze. Die maakte ze helemaal zelf. Niets werd uitbesteed. Het kon voor van alles zijn, kinderrepertoire, een serie klassieke platen, maar ook een album met ‘Goldfinger’, het thema uit een 007 James Bond-film. Van dat laatste reclamestuk toonde ze een exemplaar aan directeur C.D. Slinger.
    Die was enthousiast. “Maak er maar honderd van”, kreeg ze te horen. Reinée kon weer aan het werk met haar assistenten. Op vrijdagavond was er een vergadering met de twaalf vertegenwoordigers. Leo Moolenijzer had de leiding. Iedere verkoper kreeg een aantal 007-displays mee, zodat belangrijke handelaren ze in hun winkel konden neerzetten. Dat zou de verkoop zeker bevorderen.

 

 

Reinée in het busje van Artone

 

 

Als er een persconferentie van een Artone-artiest was kwam Reinée met het Artone-busje voorrijden. Ze heeft nog herinneringen aan Dave Brubeck (CBS), die door zijn platenmaatschappij in het Amsterdamse Hilton-hotel aan de media gepresenteerd werd. Reinée had de ruimte mooi ingericht en ontving de complimenten van de jazz-pianist, die in Nederland furore had gemaakt met nummers als ‘Take Five’ en ‘Unsquare Dance’.

   Reinée woonde in Amsterdam. Ze verplaatste zich in een knalgeel Volkswagen-busje waarop de beeldmerken van de labels Artone, Funckler en CBS duidelijk waren aangebracht (later oranje, nadat Artone door CBS was gekocht). Grote reclamestukken leverde ze persoonlijk af bij de winkeliers. Dan reed ze bijvoorbeeld naar Van Leest in Eindhoven. In die tijd kon je nog vrijwel overal gratis parkeren, al viel dat niet bij iedereen in de smaak. “Wilt u dat rare kleurenblind makende ding niet voor onze deur zetten?”, vond ze op een briefje onder een ruitenwisser.

   In de periode dat ze bij Artone werkte, van 1962 tot haar trouwen in 1967, kon ze er zonder enige kosten ook privé in rijden. “Als ik in het oosten was reed ik gewoon door naar Hoog-Keppel”.

 

 

Was het wel de moeite waard, vroeg ik haar, zoveel geld uit te geven aan die vorm van reclame. Was het niet veel belangrijker aandacht te besteden aan radio en televisie?

   Dat begon Artone ook steeds meer te beseffen, antwoordde ze. Behalve Paul Visser voor de pers en Aad Baars (de vader van zangeres Gonnie Baars) voor Hilversum werd Wim-Jaap van der Laan speciaal ingezet om de plaatjes bij Radio Veronica gedraaid te krijgen. Artone kocht zelfs zendtijd bij het station. Van der Laan presenteerde dan de eigen producten op radio Veronica en noemde zich bij die gelegenheid Wim Croupier. De opwinding bij het personeel van Artone was groot toen de ‘plugger’ en het grote teenageridool Anneke Grönloh (van concurrent Phonogram) elkaar meer dan aardig vonden. De relatie leidde zelfs tot een huwelijk in 1964, dat stand hield tot het overlijden van Wim-Jaap in 2004.

   Er waren meer van dat soort romances. Directeur John Vis had enige affaires. Mary van Zanten, assistente van labelchef Pete Felleman (Funckler, Motown), werd de (tweede) vrouw van tv-presentator Willem Duys. Er deden ook verhalen de ronde dat Gerda, de echtgenote van Felleman, meer dan normale aandacht genoot van Pia Beck.

   Kortom, in de wandelgangen was het niet saai.

 

 

Telefonische verkoop

 

 

Voordat Reinée bij Artone begon, had Paula Box bij de telefonische verkoop gewerkt. De vertegenwoordigers bezochten de platenwinkeliers, probeerden er zoveel van hun repertoire te slijten en belden de orders dan meteen door naar Haarlem. Het was immers zaak zo snel mogelijk te leveren. (Potentiële) hits moest je niet ‘nee’ verkopen. Een kopie van de bestelling werd later per post nagestuurd. Handelaren namen ook zelf telefonisch contact op. Na een tijdje was Paula overgestapt naar Phonogram in Amsterdam. Artone had haar teruggevraagd vanwege haar verkoopkwaliteiten en klantenbinding. Maar, hoorde Reinée, als ze maar niet denkt dat ze op de verkoop de eerste viool kan spelen.

   Dat viel wel mee in de praktijk. Integendeel, de twee jonge vrouwen konden het heel goed met elkaar vinden. Ze gingen steeds meer met elkaar optrekken. Paula was in Indië geboren en had tijdens de oorlog samen met haar moeder in een kamp gezeten. Reinée at regelmatig bij de familie. Boerenkool werd nooit zonder sambal geconsumeerd.

 

 

‘Op zoek naar onze grenzen’

 

 

John Vis als Sinterklaas

 

 

Paula en Reinée zagen het wel zitten met elkaar. Tijdens een Artone-feest voerden ze een act op, waarbij ze de Ink Spots en ‘Into each life some rain must fall’ nadeden. Bij zo’n gelegenheid speelden ook Z.Z. en de Maskers (met Bob Bouber). John Vis liet zich schminken en vermommen als Sinterklaas. De meisjes wilden wel eens zien hoe het toeging bij Artone/CBS in Brussel. In hun vrije weekend reisden ze naar België, met z’n tweeën liftend.
    Bovendien begeleidden ze ’s avonds allerlei populaire Amerikaanse artiesten als die naar Nederland kwamen voor een optreden. Hootennany-groep The New Christy Minstrels bijvoorbeeld die hits had met ‘Green Green’ en ‘Saturday Night’. The Supremes.

   Met Trini Lopez, de zanger van ‘If I had a hammer’, ‘America’ en ‘La Bamba’, en zijn drummer, gingen ze naar de Blue Note in Amsterdam. Toen ze met z’n vieren in de auto zaten kregen ze plotseling de koplampen van een andere wagen vol op zich gericht.

   “Is het laat geworden dames?”, hoorden ze de volgende ochtend uit de mond van John Vis. “Het was allemaal heel spannend”, vertelde Reinée me op een zonnige namiddag in haar achtertuin. “Wij waren voortdurend op zoek naar onze grenzen met die artiesten. In de klassieke muziek werden we overigens niet ingezet. Iemand als Isaaac Stern kreeg een hele speciale CBS-behandeling”.

 

 

Paula en Reinée op Artone-feest

 

 

Overuren in december

 

 

Een belangrijk deel van de omzet vond plaats in de donkere dagen voor Sinterklaas en Kerst. Overwerken was dan voor iedereen de gewoonste zaak van de wereld. Alleen de overheid legde beperkingen op, maar die kon je omzeilen.

   Paula Box formuleerde het zo: “Kerst was een krankzinnige tijd. We mochten van de arbeidswet niet in het gebouw werken dus hebben we de apparaten waar we de rekeningen uit hamerden (weet het woord niet meer voor die toestellen) in het kleine huisje van mijn moeder gezet en zijn vrolijk verder gegaan. Er was één nacht dat we gewoon doorgedraaid hebben, zonder stoppen, zonder slapen!”

   En Reinée: “Alle medewerkers van Artone en CBS vonden het een voorrecht om in dit bedrijf te mogen werken. Ondanks dat overuren niet werden betaald en er geen vrije dagen werden toegestaan. Wel kregen we een kerstgratificatie. De decembermaand was het hoogtepunt van het jaar. De winkeliers gaven na sluitingstijd van de koopavonden hun orders telefonisch door. Topdrukte bij de telefonische verkoop, platenkamer, administratie want de facturen met de hand uitgetypt, moesten voordat de order naar de verpakking ging toegevoegd worden. Dan was het de sport om de orders zo snel mogelijk bij de klant te bezorgen. Alle vertegenwoordigers en iedereen die een auto had reed het land door om de platen te bezorgen.

   De typistes van de administratie mochten van de arbeidsinspectie niet ’s avonds werken. Iemand hield de voordeur in de gaten en als er dan toch inspectie kwam werden de typistes in een grote kast op de afdeling verstopt totdat de kust weer veilig was. Meestal werd er Chinees eten gebracht omdat er geen tijd was om eerst naar huis te gaan. Dit was een spannende tijd en iedereen vond het heerlijk om over te werken en deel uit te mogen maken van deze hektiek. Ik zelf heb wel eens op vloer van de verkoop geslapen omdat het ’s avonds heel laat was geworden en ik de volgende ochtend om zes uur werd verwacht voor een rit ergens in het land.

   Als Artone het geluk had om juist in die tijd een hit te hebben dan was het racen tegen de klok en om Phonogram voor te zijn in de bezorging. Zij hadden ‘Spiegelbeeld’ van Willeke Alberti en wij ‘Glaasje op laat je rijden’ van Sjakie Schram. Ik reed in mijn knalgele reclamebus. Dan weer stond ik in de platenkamer om orders uit te voeren, dan weer aan de tafel om de uitgevoerde orders te controleren, dan weer de platen die vanuit de Waarderpolder [de fabriek] naar de Kruisstraat [kantoor] kwamen in de hoezen te stoppen, die de drukkerij had aangeleverd, verzamelen in doosjes van 25 stuks. Waar ook maar werd geroepen om hulp sprongen anderen en ik in”.

 

 

***

 

 

Rina Lodders en Chubby Checker

 

 

Paula en Reinée werden echte vriendinnen. “Paula Box woonde in Haarlem en ik in Amsterdam. In deze tijd was het fijn om een slaapplaats te hebben dicht bij Artone en vaak was het ook andersom”.

   Maar de platenmaatschappij verdween uit hun beider leven. Paula trouwde en vertrok in 1965 naar Philadelphia. Daar ging ze nog een op bezoek bij Artone-artiest Chubby Checker en Rina Lodders, zijn Nederlandse echtgenote. “De broer van Rina, een aardig joch, werkte in de platenkamer van Artone [hun vader bij de KLM]. Chubby kwam mij persoonlijk ophalen. Hij had een prachtige wagen, leren bekleding, alle soorten luxe. Rina en hij hadden een aardig optrekje in Paoli bij Philadelphia. Chubby verdween al gauw. Rina [Miss World 1962] was ook met weinig make up een mooie vrouw. Het was een leuke dag”.

   Twintig jaar lang woonde Paula in Venezuela en daarna in Texas en Florida. Reinée trouwde in 1967. Het leven ging verder, jaar na jaar. De contacten bleven echter bestaan, in goede en slechte tijden. Regelmatig vlogen de vrouwen over om elkaar op te zoeken. Toen de moeder van Paula ernstig ziek werd stuurde Reinée een waarschuwing de oceaan over dat het einde nabij was. Samen verzorgden zijn haar in de laatste dagen van haar leven. Toen Paula in Florida een been op twee plaatsen brak vloog Reinée over. Zo gebeurde er van alles over en weer. Onlangs lazen ze beiden mijn stukje over hun oude platenmaatschappij. De herinneringen kwamen boven. Het leek me een goed idee die op te tekenen.

 

* Reinée Remmelink is op 14 mei 2022 overleden.

 

 

Harry Knipschild

16 april 2010

 

Clips

 

* Ink Spots, Ella Fitzgerald, Into a life some rain must fall, 1944

* Dutch Swing College Band, Bei mir bist du schön, 1960
* Chubby Checker, Let's twist again, 1961

* New Christy Minstels, Green Green, 1963
* Trini Lopez, If I had a hammer, 1963

* Shirley Bassey, Goldfinger, 1980

• Raadplegingen: 22075